Węzeł krajowy – co to jest?

Wszystkie najważniejsze usługi elektroniczne w jednym systemie – oto istota Węzła Krajowego wprowadzonego przez resort cyfryzacji. W dzisiejszym artykule sprawdzamy, jak działa ów Węzeł, jakie łączy systemy i który akt prawny reguluje jego istnienie. 

Węzeł krajowy – co to jest?

Krajowy Węzeł Identyfikacji Elektronicznej, skrótowo nazywany Węzłem Krajowym, to projekt elektronicznego systemu identyfikacji mający służyć Polkom i Polakom do szybkiej i zdalnego załatwiania swoich spraw urzędowych. Jeden integralny system ma łączyć w sobie wiele usług działających dziś osobno. Mówiąc najprościej, jak to możliwe, obywatele będą korzystać z jednego uniwersalnego loginu i bezpiecznego zestawu haseł podczas wypełniania urzędowych pism, składania wniosków czy moderacji konta. 

Jak czytamy na rządowej stronie, Krajowy Węzeł Identyfikacji Elektronicznej docelowo ma być dostępny i promowany pod nazwą „login.gov.pl”. W tym znaczeniu Węzeł Krajowy będzie polskim odpowiednikiem istniejących już dziś rozwiązań innych państw (np. „login.gov” w Stanach Zjednoczonych). Wiadomo także, iż wartość projektu wdrożenia Węzła wyceniana jest na 10,7 miliona złotych. Finansowanie pokryje Budżet Państwa.

Organem odpowiedzialnym za wprowadzenie Węzła Krajowego jest Ministerstwo Cyfryzacji, na którego czele od kwietnia 2018 roku stoi Marek Zagórski. Przy realizacji projektu uczestniczy również Centralny Ośrodek Informatyki. Dziś wiadomo, że do Węzła Krajowego, a więc nadrzędnego systemu teleinformatycznego, przyłączane będą podrzędne:

• systemy identyfikacji elektronicznej, w ramach których wydawane są środki identyfikacji elektronicznej (tak zwane systemy dostawców tożsamości); 
• systemy teleinformatyczne, w których udostępniane są usługi online.

Podstawa prawna

Aktem prawnym, który reguluje specyfikę oraz zakres działań Krajowego Węzła Identyfikacji Elektronicznej, jest Ustawa z dnia 5 lipca 2018 roku o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych. Dokument ten wszedł w życie z dniem 11 września 2018 roku, a jego treść znaleźć można w Dzienniku Ustaw na rok 2018 pod pozycją 1544.

Zanim wyżej wymieniona ustawa trafiła na biurko Prezydenta RP, przeszła ona długą drogę między izbami krajowego parlamentu. Sam pierwotny wniosek wpłynął do sejmu w dniu 30 kwietnia 2018 roku. Na skutek decyzji podejmowanych na kolejnych posiedzeniach sejmu projekt trafił do prac Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii. Na trzecim sejmowym czytaniu całość projektu została przegłosowa. Posłowie oddali 257 głosów za, 158 głosów przeciw i 2 głosy wstrzymujące się. 

Z sejmu projekt ustawy trafił do Marszałka Senatu. Zgłoszone poprawki przyjęto w dniu 5 lipca 2018 roku, podczas 66 posiedzenia Sejmu. Zaakceptowaną ustawę przekazano Prezydentowi RP dzień później. Andrzej Duda podpisał akt prawny 25 lipca 2018 roku, ostatecznie nadając moc prawną dokumentu.

Cel Węzła Krajowego

Na rządowej stronie internetowej czytamy, iż jednym z najważniejszych celów wprowadzenia Węzła Krajowego w Polsce było stworzenie warunków i narzędzi do upowszechnienia usług cyfrowych. Zdaniem ustawodawcy w Polsce brakowało sprawnie funkcjonującej elektronicznej identyfikacji opartej o powszechnie dostępne, przejrzyste oraz bezpieczne rozwiązania organizacyjno-techniczne. Węzeł Krajowy miał więc za zadanie wypełnić tę swoistą lukę, stając się głównym narzędziem pośredniczącym w uwierzytelnianiu w różnych krajowych usługach online.

Twórcy projektu Węzła Krajowego zauważyli, iż dla obywateli dotąd korzystających z Profilu Zaufanego (eGO) „przejście” do nowego systemu nie będzie żadną wielką zmianą, zwłaszcza pod względem sposobu korzystania z e-usług. Co jednak ważne, uruchomienie Węzła Krajowego poszerzy spektrum możliwości załatwiania spraw bez wizyty w urzędzie, dodając do tego nowe i wygodne środki identyfikacji (np. poprzez bankowość elektroniczną) 

Węzeł Krajowy ma być rozwiązaniem inteligentnym i intuicyjnym. Przykładowo usługi publiczne wdrożone do systemu będą mogły samodzielnie podpowiadać, jakie narzędzia identyfikacji – oprócz Profilu Zaufanego – wystarczą do tego, by móc z nich skorzystać.  

– czytamy na rządowej stronie internetowej.

Węzeł krajowy – od kiedy w Polsce?

Uruchomienie produkcyjne Węzła Krajowego nastąpiło niedługo po wejściu w życie Ustawy z dnia 5 lipca 2018 roku o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych, a więc po 11 września 2018 roku. Niemniej jednak pierwsze próby startowe systemu zostały przeprowadzane już w 2017 roku. Na stronie rządowej czytamy:

W czasie pilotażu trwającego od października 2017 roku do września 2018 roku operatorzy systemu testowali integrację węzła z systemami identyfikacji elektronicznej. Mowa tu przede wszystkim o Profilu Zaufanym, lecz także o z systemie PKO Banku Polskiego oraz o testowej wersji tak zwanego węzła komercyjnego. Węzeł ten to odpowiednik Węzła Krajowego z tą tylko różnicą, że nie integruje on systemów państwowych, lecz komercyjne.

Obecnie Węzeł Krajowy jest w końcowej fazie budowy. Obywatele mogą za jego pomocą logować się do wielu różnych systemów, niemniej jednak kolejne platformy wciąż są dołączane i z pewnością obecny kształt Węzła nie jest ostatecznym. 

Podsumowanie

Źródła:
https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/budowa-krajowego-wezla-identyfikacji-elektronicznej