Zakaz konkurencji w umowie z pracodawcą

Zakaz konkurencji w umowie z pracodawcą

author
Halszka Gronek
02 marca 2020
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Praktyka zawodowa pokazuje, że wynoszenie tajemnicy przedsiębiorstwa do konkurencji w zamian za odpowiednie profity na rzecz nieuczciwego pracownika jest coraz częstszym zjawiskiem na polskim rynku pracy. By zabezpieczyć się przed tego typu sytuacjami, pracodawcy wymagają podpisania umowy o zakazie konkurencji. W dziejscym artykule wyjaśniamy najważniejsze informacje na temat tego typu zapisów.

Spis treści:

  1. Czym jest zakaz konkurencji?
  2. Zakaz konkurencji a podstawa prawna
  3. Czego dotyczy zakaz konkurencji?
  4. Złamanie zakazu konkurencji – skutki
  5. Odszkodowanie za zakaz konkurencji
Zwiń spis treści

Czym jest zakaz konkurencji?

Coraz częstszym zjawiskiem na polskim rynku pracy jest tak zwany zakaz konkurencji. Tendencja ta wynika z rosnącej świadomości wśród pracodawców w kwestii konkurencji, wartości informacji i ryzyka utraty danych. Przedsiębiorcy, którzy chcą zabezpieczyć swoją firmę przed wyciekiem poufnych informacji, dzięki którym ich zakład generuje dochody i cieszy się atrakcyjną pozycją na rynku, proszą pracowników właśnie o podpisanie klauzuli o zakazie konkurencji.  Sprawdź oferty pożyczek na dowód.

Zakaz konkurencji jest zobowiązaniem, które musi podpisać pracownik. Ma na celu niepodejmowanie działalności konkurencyjnej względem pracodawcy.

By zakaz konkurencji można było uznać za obowiązujący czy ważny, koniecznie powinien on przybrać formę pisemną. Z tego względu pracodawca najczęściej przedkłada przed pracownikiem egzemplarz umowy o zakazie konkurencji. Równie często zakaz konkurencji umieszczony jest jako klauzula lub aneks do właściwej umowy zawieranej między przedsiębiorcą a przyszłym pracownikiem. 

Zakaz konkurencji a podstawa prawna

Szczegółowe informacje na temat umowy o zakazie konkurencji znaleźć można w Kodeksie pracy. Warto także dodać, iż aktem prawnym, który reguluje podstawowe kwestie dotyczące konkurencji i dbania o bezpieczeństwo poufnych danych przedsiębiorstwa, jest Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. 1993 Nr 47 poz. 211 z późn. zm.). W dokumencie tym znajdziemy między innymi podstawową definicję czynu nieuczciwej konkurencji.

PODSTAWA PRAWNA

Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Art. 11. Czyn nieuczciwej konkurencji
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.
[…]
4. Wykorzystanie lub ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, w szczególności gdy następuje bez zgody uprawnionego do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi i narusza obowiązek ograniczenia ich wykorzystywania lub ujawniania wynikający z ustawy, czynności prawnej lub z innego aktu albo gdy zostało dokonane przez osobę, która pozyskała te informacje, dokonując czynu nieuczciwej konkurencji.

Czego dotyczy zakaz konkurencji?

Polskie przepisy oraz idąca za nimi praktyka zawodowa wyróżniają dwa rodzaje zakazu konkurencji. Pierwszy z nich dotyczy bieżącej działalności i zmusza pracownika do pisemnego potwierdzenia, iż nie będzie on prowadził działalności konkurencyjnej w trakcie trwania stosunku pracy. Pracownik, który podpisze klauzulę, nie może wykonywać pracy na rzecz konkurencyjnego pracodawcy, zleceniodawcy czy zamawiającego dzieło. Ten sam zakaz dotyczy prowadzenia własnej działalności gospodarczej w podobnym zakresie usług co praca u pierwotnego pracodawcy.

Warto pamiętać, że umowa czy klauzula o zakazie konkurencji może zostać uznana za nieważną, jeśli jej treść została nieprawidłowo sformułowane. Wiążąca umowa o zakazie powinna:

  • być sporządzona w formie pisemnej,
  • zawierać dokładne wskazanie zakresu działalności, którego pracownik nie może wykonywać dla konkurencji lub na własną rękę (w ramach samozatrudnienia) w czasie trwania zakazu,
  • wskazywać wysokość odszkodowania należnego pracownikowi w przypadku obowiązywania klauzuli po zakończeniu stosunku pracy,
  • przyjąć formę umowy między pracownikiem a pracodawcą.

Drugi rodzaj klauzuli to zakaz konkurencji, który może obowiązywać pracownika po ustaniu stosunku pracy. Obowiązuje on jedynie w przypadku pracowników posiadających dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Nie chodzi tu jedynie o informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Klauzula dotyczy również wiedzy:

  • technicznej,
  • technologicznej,
  • handlowej,
  • organizacyjnej,
  • administracyjnej zakładu pracy.

Ważne!

Praktyka zawodowa pokazała, że coraz więcej pracodawców rezygnuje z zawarcia umowy o zakazie konkurencji w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Zamiast tego proponują oni zawarcie umowy cywilnoprawnej z pracownikiem, zleceniobiorcą, wykonawcą dzieła czy kontrahentem, która   zawierać będzie założenia podobne do tych z formalnej klauzuli o zakazie konkurencji. By uniknąć przykrych sytuacji w przyszłości, warto jest dokładnie sprawdzać treść przedłożonej umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy o współpracy itp.

Złamanie zakazu konkurencji – skutki

Klauzula o zakazie konkurencji stanowi swoistą formę zobowiązania pracownika do niepodejmowania jakichkolwiek czynności wbrew interesom swojego pracodawcy. Oczywistym jest, iż złamanie postanowień podpisanej klauzuli wiązać się będzie z pewnymi konsekwencjami.

Po pierwsze, pracownik, który dopuścił się złamania zakazu konkurencji, ponosi odpowiedzialność materialną. Jeśli czyn ten był podjęty w sposób nieumyślny, odszkodowanie dla pracodawcy może wynosić maksymalnie trzykrotność wynagrodzenia pracownika. Z kolei jeśli działanie pracownika było świadome, suma odszkodowania należna pracodawcy może być znacznie wyższa – w zależności od wyceny szkód, jakie wyrządziło złamanie klauzuli. Czasami potrzebny jest proces sądowy do tego, by wynegocjować ostateczną kwotę.

Warto także nadmienić, iż złamanie zakazu konkurencji bywa zazwyczaj traktowane jako ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych. Tego typu przewinienie wiąże się z rozwiązaniem umowy z winy pracownika – bez zachowania okresu wypowiedzenia. A jak wiadomo, zwolnienie dyscyplinarne znacząco utrudnia przyszłe starania o zdobycie pracy i stanowi czarną rysę na dotychczasowej ścieżce zawodowej. 

Odszkodowanie za zakaz konkurencji

Jeśli pracownik posiadający dostęp do szczególnie ważnych informacji na temat zakładu pracy zostanie objęty zakazem konkurencji dotyczącym okresu po rozwiązaniu stosunku pracy, należeć mu się będzie odszkodowanie. Mowa o finansowej rekompensacie faktu, iż z powodu zakazu konkurencji znalezienie nowej pracy w znanej już branży jest utrudnione. 

Wysokość odszkodowania należnego pracownikowi za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej nie może być niższa niż 25% wynagrodzenia pobieranego przez tego pracownika w chwili ustania stosunku pracy.

Co niezwykle istotne, odszkodowanie w tak wyliczonej wysokości przysługiwać będzie pracownikowi przez cały czas trwania zakazu konkurencji po rozwiązaniu stosunku pracy. Odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. Ponadto przysługuje ono pracownikowi nawet wtedy, gdy pracodawca zwolni pracownika z zakazu konkurencji (pod warunkiem że pracownik ten rzeczywiście dotrzyma wcześniej ustalonych warunków). Oznacza to, że jeśli dojdzie do rozwiązania stosunku pracy, z zobowiązania do wypłaty odszkodowania nie można zrezygnować – należy się ono pracownikowi dotrzymującemu umowy bezwzględnie. 

Ważne!

Powyższe zasady obowiązywania umów o zakazie konkurencji dotyczą jedynie osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę – wszak to właśnie oni, w myśli Kodeksu pracy, uważani są za pracowników sensu stricto.

Wobec innych umów, na przykład umowy zlecenia, umowy o dzieło czy umowy handlowej w przypadku świadczenia usług przez samozatrudnionego, przepisy Kodeksu nie obowiązują. Należy pamiętać, że dzięki umowie o pracę możemy zaciągnąć różne zobowiązania. Idealnym przykładem może być np. kredyt na umowę na czas określony.

Niemniej wielu przedsiębiorców i tak prosi o zawarcie umowy o braku konkurencji – wówczas taki kontrakt ma formę umowy cywilnoprawnej i jego zapisy mogą być mniej restrykcyjne (na przykład nie musi on przewidywać odszkodowania).

author
Halszka Gronek
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Podobne artykuły

Ile pieniędzy wydają Ukraińcy w Polsce?

Cudzoziemcy wydają coraz więcej pieniędzy w Polsce. Zgodnie z najnowszymi informacjami podanymi przez Główny Urząd Statystyczny (GUS), w ubiegłym roku było to aż 41,5 mld zł.

author
Aneta Jankowska
30 października 2018
Dziennikarka, ukończyła studia dziennikarskie na Uniwersytecie Gdańskim i zdobyła doświadczenie w Radiu MORS. Posiada praktyczne doświadczenie finansowe jako właścicielka kawiarni.

BNP Paribas wspiera program stypendialny „Moja Przyszłość”

BNP Paribas poinformował w komunikacie prasowym, że wesprze Towarzystwo Nasz Dom podczas czternastej edycji programu stypendialnego „Moja Przyszłość”. Sprawdzamy szczegóły.

author
Patryk Byczek
04 marca 2021
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Promocja: „Zrób transakcję kartą z portfela Apple Pay” w ING Banku Śląskim

ING Bank Śląski przygotował promocję dla obecnych Klientów swojego banku. Za spełnienie bardzo prostych warunków Klienci mogą zgarnąć 20 złotych premii. Promocja trwa do 30 czerwca 2019 roku.

author
Patryk Byczek
10 czerwca 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Credit Agricole w Wadowicach

Credit Agricole jest jednym z największych banków uniwersalnych w Polsce. Jeden z jego oddziałów mieści się w Wadowicach – sprawdzamy godziny otwarcia, dane kontaktowe oraz ofertę placówki.

author
Patryk Byczek
01 sierpnia 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

ING Bank Śląski wdraża usługę Finansowania Faktur

ING Bank Śląski poinformował w komunikacie prasowym o wprowadzeniu usługi Finansowania Faktur. Wszystko dlatego, że w czasie pandemii wzrosła liczba faktur, które były wystawiane z dłuższym okresem płatności. Sprawdzamy szczegóły.

author
Patryk Byczek
16 czerwca 2021
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

PKO BP w Jędrzejowie

PKO BP to największy bank w Polsce. Zobacz placówki i oddziały w Jędrzejowie – godziny otwarcia, dane adresowe oraz ofertę.

author
Aleksandra Gościnna
21 sierpnia 2019
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.
Porównaj