Koronawirus. Wyższy zasiłek dla bezrobotnych?

Zasiłek dla bezrobotnych to zaledwie kilkaset złotych miesięcznie. Dla wielu osób, które z powodu epidemii koronawirusa straciły pracę, a mają na utrzymaniu dom i rodzinę, taka kwota świadczenia z tytułu bezrobotności jest niewystarczająca. W ostatnich dniach w mediach pojawiły się doniesienia, jakoby rząd postanowił zwiększyć kwotę zasiłku dla bezrobotnych. Sprawdzamy najważniejsze informacje na ten temat.

Setki tysięcy Polaków bez pracy

W dobie epidemii koronawirusa w Polsce dziesiątki tysięcy Polek i Polaków traci pracę. Wprawdzie rząd wprowadził rozwiązania, które w zamyśle miały przekonania przedsiębiorców do zatrzymywania kadr, jednak w praktyce pomoc państwa okazała się zbyt mała, przez co wiele polskich firm zmuszonych zostało – walcząc o przetrwanie –  do redukcji zatrudnienia. Przez powiatowymi urzędami pracy zebrały się więc kolejki obywateli skłonnych do skorzystania z zasiłku dla bezrobotnych. 

Choć pomoc ma zostać wypłacona wszystkim tym, który utracili zatrudnienie (oczywiście po spełnieniu ustawowych wymogów), wielu bezrobotnych skarży się na niewystarczająco wysoką kwotę świadczenia. Osoby, które dotąd zarabiały po kilka tysięcy złotych miesięcznie, mając na utrzymaniu dom, auto i rodzinę, nie wyobrażają sobie, jak za kilkaset złotych zasiłku miesięcznie przetrwać najbliższe miesiące kryzysu. Bunt Polaków usłyszeli także politycy. Debaty nad wprowadzeniem podwyżek stawek zasiłek dla bezrobotnych dobiły końca.

Czy będzie podwyższa zasiłku?

Kilka dni temu polskie domostwa obiegła informacja, iż rząd bierze pod uwagę scenariusz podwyżki zasiłku dla bezrobotnych. Mówiono wówczas o możliwym wzroście świadczenia od czerwca bieżącego roku – nawet o 50 proc. Dziennikarze, którym udało się dotrzeć do ministerialnych planów, donieśli, iż resort obraduje nad dwoma wariantami podniesienia wysokości wsparcia dla bezrobotnych. Pierwszy z nich zakładał podniesienie kwoty zasiłku do 1000 zł, drugi – podobnie jak ma to miejsce w krajach europejskich – do połowy pensji minimalnej, czyli do 1300 zł.

Ministerstwo dementuje plotki

Okazuje się, że doniesienia o pracach podejmowanych przez polski rząd w obszarze podwyżki kwot zasiłku dla bezrobotnych mijają się z rzeczywistością. Podczas poniedziałkowej (20 kwietnia) konferencji prasowej Marlena Maląg, ministra resortu pracy, przyznała, że na tę chwilę nie toczą się prace dotyczące stworzenia projektu ustawy zwiększającej wysokość zasiłku dla bezrobotnych. Szefowa resortu podkreśliła:

Warto jednak podkreślić, że Maląg nie przekreśliła na dobre możliwości wprowadzenia tego typu zmian w przyszłości. Ministra zakończyła swą wypowiedź słowami:

Sprzeczne głosy od osób u władzy 

W tym miejscu warto przypomnieć, że zaledwie dzień wcześniej, w niedzielę (19 kwietnia), o wyższym – i to nawet dwukrotnie! – zasiłku dla bezrobotnych wspominała wicepremierka, Jadwiga Emilewicz, w jednym z programów prasowych. Ministra rozwoju przyznała:

Jawiga Emilewicz zapowiedziała wówczas zgłoszenie propozycji zwiększenia zasiłku dla bezrobotnych do poziomu ok. 1300 złotych. Dzień później informacje zostały zdementowane przez resort właściwy do spraw polityki pracy. Czy to dowód na brak spójnej wizji na przyszłość wdrażanych mechanizmów pomocowych, a może świadectwo rychłych zmian w planach partii rządzącej – ciężko stwierdzić. 

Ile wynosi zasiłek dla bezrobotnych?

Wysokość zasiłku dla bezrobotnych waloryzowana jest z dniem 1 czerwca każdego roku. Oznacza to, że od dnia 1 czerwca 2019 roku do 31 maja 2020 roku obowiązuje zasiłek dla bezrobotnych o wysokości miesięcznej:

• 689,12 zł brutto w ciągu pierwszych 3 miesięcy, później 541,12 zł brutto – w przypadku zasiłku obniżonego, czyli dedykowanego wnioskodawcom o stażu pracy do lat 5;
• 861,40 zł brutto w ciągu pierwszych 3 miesięcy, później 676,40 zł brutto – w przypadku zasiłku podstawowego, czyli dedykowanego wnioskodawcom o stażu pracy od 5 do 20 lat;
• 1033,68 zł brutto w ciągu pierwszych 3 miesięcy, później 811,68 zł brutto – w przypadku zasiłku podwyższonego, czyli dedykowanego wnioskodawcom o stażu pracy powyżej 20 lat.

Zdecydowana większość bezrobotnych pobiera zasiłek w wysokości obniżonej bądź podstawowej. W obu przypadkach wysokość świadczenia wypłacanego im miesięcznie nie przekracza 900 złotych. Kwota ta odpowiada cenom prywatnego najmu pokoju w większych miastach Polski. Nie ma mowy o utrzymaniu za taką kwotę całego mieszkania czy domu, a już na pewno nie rodziny. 

Warto dodać, że stawki, jakie obowiązywać będą od 1 czerwca 2020 roku nie zostały jeszcze podane przez Ministerstwo Finansów. Oznacza to, że sytuacja jest dosyć otwarta i w każdej chwili rząd może ogłosić podniesienie kwot świadczenia. Niemniej na chwilę obecną resort pracy dementuje, jakoby w zespołach prawodawczych toczyły się prace nad projektem ustawy zwiększającej wysokość zasiłku dla bezrobotnych. 

Zmiany na czas epidemii koronawirusa

Wprawdzie rząd nie wprowadził – i jak wynika z najnowszych doniesień resortu, w najbliższym  czasie nie wprowadzi – podwyżek zasiłku dla bezrobotnych, jednak w życie weszło inne ułatwienie działające na korzyść Polek i Polaków, którzy w ostatnich tygodniach stracili pracę. Mowa o prerejestracji, czyli mechanizmie zdalnego i uproszczonego składania wniosków o rejestrację w powiatowym urzędzie pracy. 

Prerejestracja, którą wprowadzono na mocy Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 kwietnia 2020 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy, ma ułatwić staranie się o zasiłek dla bezrobotnych wszystkim tym, którzy nie mogą lub nie chcą wychodzić z domu, a także tym, których najbliższe urzędy pracy zostały czasowo zamknięte. 

Istotą prerejestracji jest umożliwienie zdalnego (elektronicznego) dokonania zgłoszenia do powiatowego urzędu pracy przy równoczesnym ograniczeniu wymogów formalnych niezbędnych do skorzystania z pomocy oferowanej przez PUP. 

Mniejsza papierologia to między innymi zniesienie wymogu sporządzania kserokopii oraz skanowania dowodu osobistego (elementów trudnych do wykonania w czasie kwarantanny – zwłaszcza wśród osób nieposiadających w domu ksero-kopiarki), a także rezygnacja z konieczności składania oświadczenia o braku rejestracji jako bezrobotny w innym urzędzie.

Jak starać się o zasiłek dla bezrobotnych w dobie epidemii?

Wnioski o rejestrację w PUP można składać na dwa sposoby: standardowo, we właściwym powiatowym urzędzie pracy, albo za pomocą elektronicznej skrzynki podawczej. Niezależnie od tego, który ze sposobów rejestracji wybierzemy, powinniśmy wypełnić oficjalny formularz i dostarczyć niezbędne dokumenty aplikacyjne. Jeśli zależy nam na tym, by otrzymać zasiłek dla bezrobotnych, rejestracja w urzędzie pracy jest obowiązkowa. Oprócz tego musimy spełnić kilka innych ustawowych wymogów. 

Podstawowym warunkiem otrzymania zasiłku dla bezrobotnych jest pozostawanie w stosunku pracy, na umowie agencyjnej lub umowie zlecenia łącznie przez minimum 365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających rejestracje w powiatowym urzędzie pracy, a także – co istotne – pobieranie za tą pracę co najmniej minimalnego wynagrodzenia.

Na zasiłek dla bezrobotnych może liczyć interesant, który w ciągu ostatnich 18 miesięcy opłacał składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności (ponownie – minimum 365 dni łącznej pracy przy „pełnym ZUS-ie”). Ponadto nie można ani razu w czasie posiadania statusu bezrobotnego odmówić propozycji zatrudnienia, szkolenia bądź stażu.

Kto nie otrzyma zasiłku dla bezrobotnych?

W tym miejscu warto dodać, iż na otrzymanie zasiłku nie może liczyć wnioskodawca, który w okresie 6 miesięcy przed zarejestrowaniem w powiatowym urzędzie pracy rozwiązał stosunek pracy lub stosunek służbowy za wypowiedzeniem albo na mocy porozumienia stron. Wyjątek w tym przypadku stanowi jednak likwidacja firmy lub stanowiska pracy, a także rezygnacja bezrobotnego z pracy z winy pracodawcy, który naruszył przepisy Kodeksu pracy. Dyskwalifikującym kryterium przy staraniu się o otrzymanie zasiłku dla bezrobotnych jest także otrzymanie zwolnienia dyscyplinarnego.