Indeks Wolności Gospodarczej – co to jest?

Indeks Wolności Gospodarczej pokazuje, jak bardzo w danym państwie gospodarka zależna jest od państwa. Polska gospodarka przez wiele lat oceniana była jako w zasadzie bez wolności, ale z roku na rok wydawało się być coraz lepiej. Rok 2018 znowu przyniósł złe wiadomości.

Wskaźnik wolności gospodarczej (inaczej: IEF od angielskiej wersji Index of Economic Freedom) publikowany jest przez Heritage Foundation i The Wall Street Journal. Miernik ten doskonale odzwierciedla stopień, w jakim aparat władzy stosuje różne metody przymusu w sferze gospodarki. Wskaźnik pokazuje także, jak restrykcyjne są przepisy badanych państw.

W badaniu pod uwagę branych jest 180 państw z całego świata (w tym 44 państwa z Europy).

Miejsce Polski na przełomie lat

Na samym początku (od 2005 roku) Polska oceniana była naprawdę słabo – wyniki naszego kraju były klasyfikowane do kategorii postrzeganej jako gospodarka w zasadzie bez wolności. Kolejno Polska była na miejscu:

• 70 (w 2005 roku),
• 77 (w 2006 roku),
• 86 (w 2007 roku),
• 76 (w 2008 roku),
• 82 (w 2009 roku).

Dopiero wraz z początkiem drugiej dekady XXI wieku udało się wyjść poza 70 miejsce. Przez kolejne trzy lata Polska została była na 69, 68 i 64 miejscu. Rok 2014 można uznać za przełomowy. Po corocznym wchodzeniu na wyższe miejsce w tym roku wreszcie wtedy udało się Polsce wejść na 50 miejsce w rankingu.

Wraz z osiągnięciem lepszych pozycji w kolejnych latach:

• 42 (w 2015 roku),
• 39 (w 2016 roku),
• 45 (w 2017 roku),
• 46 (w 2018 roku).

Polskę zaklasyfikowano do wyższej kategorii wyników. Gospodarka naszego kraju oceniana jest teraz jako umiarkowanie wolna. Ubiegłoroczny spadek martwi analityków finansowych. Dotychczas Polska w ostatnich latach pięła się w rankingu stale do góry.

Indeks Wolności Gospodarczej Polska

Za spadkiem Polski w rankingu kryje się spadek oceny punktowej naszej gospodarki aż o 0,7 pkt względem poprzedniego roku. Za co głównie odjęto punkty?

• – 12,6 za pogorszenie skuteczności sądów,
• – 1,8 za warunki dla biznesu,
• – 2,9 za pogorszenie polityki monetarnej,
• – 1 za niższe odczyty w zakresie obciążeń podatkowych.

Były natomiast dwie pozycje, w których odnotowano znaczące punkty dodatnie, ale nie wystarczyło to, by podnieść pozycję Polski w rankingu. Na korzyść gospodarki naszego kraju przemawiały dwa kryteria: inwestycje i fiskalizm.

Na negatywną ocenę miała także wpływ ocena z kategorii handel, która była o 0,9 niższa niż w ubiegłym roku. Ma to związek głównie z wdrażanymi aktualnie unijnymi barierami handlowymi, którym nasza gospodarka nie jest w stanie sprostać.

Indeks Wolności Gospodarczej – lista najlepszych państw

W rankingu pod uwagę brane jest 180 państw. Te na najwyższych miejscach mają w pełni wolną gospodarkę, a te z końca rankingu mają gospodarkę praktycznie całkowicie zależną od państwa.

Na najwyższych pozycjach w Indeksie Wolności Gospodarczej od lat niezmiennie plasuje się Singapur. Jest to kraj o największej wolności gospodarczej na świecie. Nie bez powodu jest to zatem także jedno z najbogatszych państw świata. Równie wysoką są także inne potęgi gospodarcze: Honk Kong, Nowa Zelandia, Szwajcaria czy Australia.

Najniższą natomiast pozycję na świecie zajmuje Korea Północna. W Europie to miejsce przypada natomiast Ukrainie (na świecie uzyskała ona 166 miejsce). Spośród krajów Unii Europejskiej najgorszy wynik odnotowała Grecja, która uplasowała się na 127 miejscu.

Indeks Wolności Gospodarczej – czołówka światowa

1. Honk Kong
2. Singapur
3. Nowa Zelandia
4. Szwajcaria
5. Australia

Indeks Wolności Gospodarczej – czołówka europejska

1. Szwajcaria
2. Irlandia
3. Wielka Brytania
4. Islandia
5. Holandia
6. Dania

Niektóre kraje nie są wcale uwzględniane w rankingu, ponieważ:

• mają zbyt mało ludności (np.: Andora, Lichtenstein, San Marino, Monako, Watykan),
• ich sytuacja polityczna jest niestabilna (np.: Irak, Afganistan, Jemen, Irak, Libia, Syria, Somalia, Sudan).

Jak mierzy się poziom wolności gospodarczej?

Punktacja dla każdego kraju przyznawana jest według tych samych kryteriów, które podzielone są na 10 kategorii. Pod uwagę brane są zatem czynniki z dziedzin takich jak:

• płace i ceny,
• prawa własności,
• polityka pieniężna,
• polityka handlowa,
• interwencje rządu w gospodarce,
• bankowość i finanse,
• przepływ kapitału i inwestycje zagraniczne,
• obciążenia podatkowe
• aktywność czarnego rynku,
• regulacje prawne.

Wyniki z każdej z tych kategorii sumuje się i następnie wyznacza punktowe granice kategorii, w których plasują się konkretne państwa. Gospodarkę ocenia się jako:

1. wolną,
2. w zasadzie wolną,
3. umiarkowanie wolną,
4. w zasadzie bez wolności,
5. bez wolności.

Polska przez wiele lat była klasyfikowana do pozycji czwartej, ale już od kilku lat gospodarka naszego kraju określana jest jako umiarkowanie wolna. Ocenę gospodarki jako “umiarkowanie wolna” otrzymała także większość europejskich krajów.