Numer PESEL – najważniejsze informacje

Spis treści:
1. Numer PESEL – co to jest? 
2. Jak nadaje się numer PESEL?
3. Kto nadaje numer PESEL?
4. Jak zmienić numer PESEL?
5. Do czego jest potrzebny PESEL?
 

Numer PESEL to nic innego, jak symboliczny, liczący aż 11 cyfr ciąg numeryczny, za pomocą którego jednoznacznie identyfikuje się każdą osobę fizyczną o polskim obywatelstwie. Pełna nazwa PESEL-u to numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności.

Polski numer PESEL zawiera w swym ciągu cyfr zaszyfrowane dane, takie jak:
1.  data urodzenia (w pierwszych sześciu cyfrach);
2. administracyjny numer porządkowy (w cyfrach od siódmej do dziesiątej);
3. oznaczenie płci (w cyfrze dziesiątej);
4. liczbę kontrolną (cyfra jedenasta).

JAK NADAJE SIĘ NUMER PESEL?

Polscy obywatele zwykle otrzymują numer PESEL nadany automatycznie z urzędu. Bywają jednak przypadki, w których odpowiednie organicy administracji państwowej mogą nadać numer PESEL na wniosek.

Nadanie numeru PESEL z urzędu następuje w takich sytuacjach jak:

1. Narodziny dziecka
PESEL zostaje nadany przez odpowiedni urząd stanu cywilnego, w którym złożono akt urodzenia dziecka.

2. Zameldowanie 
PESEL zostaje przydzielony osobie, która wcześniej nie posiadała numeru PESEL, przez odpowiedni urząd gminy. Warunkiem jest zameldowanie na terenie Polski na pobyt czasowy lub stały.
 

3. Złożenie wniosku o wydanie dowodu osobistego
Numer PESEL zostaje nadanie przez urząd gminy także w przypadku składania wniosku o wydanie polskiego dowodu osobistego. Dotyczy to obywateli RP, którzy mieszkają za granicą i nie posiadają numeru PESEL. 
 

4. Ubieganie się o paszport 
Krajowy urząd paszportowy lub konsul RP ma prawo nadać numer PESEL w przypadku ubiegania się o paszport obywateli Polski, którzy mieszkają za granicą i nie posiadają numeru PESEL.
 

W pozostałych przypadkach numer PESEL można otrzymać na wniosek – czyli w związku z pisemną prośbą o nadanie PESEL-u złożoną w odpowiednim urzędzie gminy (czyli w tym, który zameldował daną osobę na pobyt czasowy – a jeśli wnioskodawca nie posiada miejsca zameldowania, w urzędzie gminy, na terenie którego znajduje się siedziba jego pracodawcy).
 

Jeśli wnioskodawca nie był zameldowany na pobyt czasowy ani nie podejmował pracy na terenie Polski, urzędem właściwym do złożenia wniosku o nadanie numeru PESEL będzie Urząd Dzielnicy Śródmieście Miasta Stołecznego Warszawy.

KTO NADAJE NUMER PESEL?

Formalnie za każdorazowe nadanie numeru PESEL w Polsce odpowiada Minister właściwy do spraw informatyzacji.

Obecnie ministerstwem, jakie zajmuje się kwestią informatyzacji, jest Ministerstwo Cyfryzacji z siedzibą w Warszawie.

Od 17. kwietnia 2017 roku urząd Ministra Cyfryzacji piastuje Marek Zagórski, wcześniejszy Sekretarz Stanu w ministerstwach: Cyfryzacji, Skarbu Państwa oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

JAK ZMIENIĆ NUMER PESEL?

Numer PESEL jest zmieniany w sytuacjach, gdy:

1. należy sprostować datę urodzenia obywatela, jakiemu nadano błędny numer PESEL;

2. dany obywatel zmienił płeć;

3. obywatel RP otrzymał błędny numer PESEL na skutek omyłki organu administracji publicznej lub wprowadzenia w błąd tegoż organu.
 

Organami właściwymi do wystąpienia o zmianę numeru PESEL w Polsce są:

1. kierownik urzędu stanu cywilnego, który podjął się dokonania zmian w akcie urodzenia (np. poprawił omylnie zapisaną datę urodzenia obywatela);

2. organ, który wystąpił o nadanie numeru PESEL z urzędu lub przyjął wniosek o nadanie tego numeru — w przypadku omyłki organu administracji publicznej lub wprowadzenia w błąd tegoż organu co do danych osobowych obywatela.

DO CZEGO POTRZEBNY JEST PESEL?

Numer PESEL jest jedynym obecnie funkcjonującym w administracji polskiej numerem identyfikacji obywateli RP, jaki nie ulega modyfikacjom i jest niezmienny.  

Dzięki swej stabilnej postaci numer PESEL stał się najważniejszym sposobem identyfikacji i rozpoznawania Polaków. 
 

Obok numeru NIP, jest on drugim identyfikatorem podatkowym dla osób fizycznych, a więc elementem koniecznym do złożenia zeznania podatkowego.

Numer PESEL jest niezbędny w przypadku podejmowanej współpracy z różnymi instytucjami administracyjno-prawnymi. Bez jego okazania niemożliwe byłoby podjęcie takich kroków cywilno-prawnych, jak zawarcie małżeństwa, zmiana miejsca zamieszkania czy tez rozstrzygnięcie kwestii spadkowych, a nawet sądowych.
 

Numer PESEL umożliwia nam także zawarcie umów między pracownikiem a pracodawcą. Niezbędny jest także do zakupu wielu usług publicznych, m.in. biletu miesięcznego na komunikację miejską. 
 

Bez numeru PESEL nie byłoby możliwe skorzystanie z jakichkolwiek usług finansowych – założenia konta bankowego, zawarcia umowy kredytowej itp. Numer PESEL jest także niezbędny do korzystania z usług publicznej opieki medycznej.