Osoba fizyczna a osoba prawna

Osoba fizyczna a osoba prawna

author
Halszka Gronek
28 lutego 2019
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Osoba fizyczna i osoba prawna to dwa często stosowane sformułowania, które nie dla wszystkich użytkowników rynku są zrozumiałe. W dzisiejszym artykule wyjaśnimy, kogo uważa się za osobę fizyczną, a kogo a osobę prawną. Wskażemy także, jakie prawa i zdolności posiadają obie te jednostki.

Spis treści:

  1. Osoba fizyczna w Polsce
  2. Osoba prawna w Polsce
  3. Zdolność prawna - atrybut osoby fizycznej i prawnej
  4. Zdolność do czynności prawnych
  5. Dostęp do finansowania - osoba fizyczna a osoba prawna
  6. Osoba fizyczna i prawna - definicja prawna
  7. Osoba fizyczna a osoba prawna - najważniejsze informacje
Zwiń spis treści

Osoba fizyczna w Polsce

Osoba fizyczna to funkcjonujące w polskim prawie określenie każdego żyjącego człowieka. Sformułowanie to wynika z treści kodeksu cywilnego – cały dział pierwszy Tytułu II tegoż aktu prawnego został poświęcony wyjaśnieniu terminu osoby fizycznej. Z ustawy wynika, iż osobą fizyczną jest się od chwili urodzenia aż do chwili śmierci. Oczywiście bycie osobą fizyczną nieodzownie wiąże się z posiadaniem tak zwanej zdolności prawnej. Oznacza to, iż osoba fizyczna posiada możliwość bycia podmiotem stosunków prawnych, czyli posiada pewne prawa i zobowiązania. Co więcej, osoby fizyczne zwykle posiadają także tak zwaną zdolność do czynności prawnych. Ta cecha uzależniona jest jednak od pewnych kryteriów (wiekowych i zdrowotnych). I tak przykładowo ograniczoną zdolność do czynności prawnych nabywa się w momencie ukończenia 13. lat, natomiast pełną zdolność do czynności prawnych – w chwili osiągnięcia pełnoletności.

Osoba prawna w Polsce

Osobę prawną w Polsce definiuje się jako trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań. Nie jest więc to osoba rozumiana jako „człowiek”, lecz jako podmiot o osobowości prawnej. Dlatego właśnie owe „zespolenia ludzi i środków materialnych” stają się jednostką organizacyjną wyposażoną w zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych.

W Polsce wyróżnia się następujące rodzaje osób prawnych:

  • spółki kapitałowe (akcyjne oraz z ograniczoną zdolnością);
  • spółdzielnie;
  • przedsiębiorstwa państwowe;
  • fundacje;
  • instytucje kultury;
  • partie polityczne;
  • związki zawodowe;
  • stowarzyszenia rejestrowe;
  • Skarb Państwa – osoba prawna o specjalnym statusie.

Warto w tym miejscu wspomnieć, iż osobami prawnymi mogą być tylko takie jednostki, którym polskie prawo wprost nadało takowy status. Nie ma możliwości powoływania do życia nowych rodzajów osób prawnych nieprzewidzianych przez polskie przepisy prawne. Co istotne, jednostka organizacyjna uzyskuje tak zwaną osobowość prawną wraz z chwilą wpisania podmiotu do właściwego rejestru (chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej). Owym miejscem ewidencji jest najczęściej Krajowy Rejestr Sądowy prowadzonego przez właściwy organ administracji państwowej.

Zdolność prawna - atrybut osoby fizycznej i prawnej

Zdolność prawna to nic innego, jak zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków w prawie cywilnym. W świetle obowiązujących regulacji prawnych zdolność prawna jest atrybutem zarówno osób fizycznych, jak i osób prawnych, a także jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Owe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej to podmioty (zwykle gospodarcze), jakie na mocy odpowiedniej ustawy posiadły zdolność prawną, mimo iż nie miały one osobowości prawnej. Mowa o takich jednostkach jak spółki osobowe (spółki jawne, partnerskie, komandytowe i komandytowo-akcyjne). Osoba fizyczna nabywa zdolność prawną wraz chwilą urodzenia. Co ciekawe, specyficzną zdolność prawną posiada dziecko poczęte. Może być one podmiotem praw i obowiązków, lecz jedynie pod warunkiem, że w chwili nabycia prawa jest już poczęte oraz jeżeli urodzi się żywe. Jeżeli dziecko urodzi się martwe, czynność prawna okaże się więc nieważna. W przeciwieństwie do osób fizycznych, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (na przykład spółki osobowe) nabywają zdolność prawną z chwilą wpisu do odpowiedniego rejestru. We wszelkich innych przypadkach zdolność zaczyna obowiązywać na mocy odrębnych postanowień ustawy. Zdolności prawnej nie można się zrzec, pozbawić ani ograniczyć. Co więcej, zdolność prawna jest w świetle obowiązujących prawa niestopniowalna. Można mieć ją w pełni, albo nie mieć jej wcale. To, co zmienne, to zakres, w jakim można z owej zdolności korzystać – mowa wówczas o zdolności do czynności prawnych.

Zdolność do czynności prawnych

Zdolność do czynności prawnych jest wedle zapisów prawa cywilnego zdolnością do dokonywania przez daną jednostkę czynności prawnych we własnym imieniu. Mowa więc o zdolności do przyjmowania i składania oświadczeń woli mających na celu wywołanie powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego. Przykładem owej zdolności jest możliwość podpisania umowy zlecenia. Mówiąc prościej, owa zdolność do czynności prawnych to mniej więcej tyle, co możliwość samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej (nabywania praw i zaciągania zobowiązań). Wyznacza ona zakres posiadanej zdolności prawnej (w przeciwieństwie do której jest stopniowalna). Zdolność do czynności prawnych może być pełna albo ograniczona. Co więcej można jej także w ogólnie nie posiadać. Pełną zdolność do czynności prawnych mają pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione osoby fizyczne oraz wszystkie osoby prawne. Natomiast ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby małoletnie powyżej 13 roku życia, oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione i posiadające doradcę tymczasowego. Warto w tym miejscu dodać, iż zgodnie z polskim prawem zdolności do czynności prawnych nie posiadają osoby fizyczne poniżej 13 roku życia oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione. Oznacza to tym samym, iż osoba fizyczna po ukończeniu trzynastego roku życia może zostać całkowicie pozbawiona zdolności do czynności prawnych – właśnie poprzez całkowite ubezwłasnowolnienie.

Dostęp do finansowania - osoba fizyczna a osoba prawna

Warto zwrócić uwagę jak wygląda kwestia dostępu do finansowania dla osoby fizycznej, zaś jak wygląda kwestia pozyskiwania dodatkowych środków dla osoby. Nie da się ukryć, że szersze możliwości posiada w tym przypadku osoba prawna. Na rynku istnieje wiele narzędzi finansowych takich jak chociażby kredyty firmowe czy też pożyczki bankowe, obligacje, udziały. Osoba fizyczna może ubiegać się o otrzymanie dodatkowych środków jednak bardzo istotna będzie wówczas jej zdolność kredytowa, to ona przesądzi o otrzymaniu kredytu, pożyczki. Osoba fizyczna odpowiada za ewentualne długi swoim osobistym majątkiem. Zadłużenie może więc znacząco wpłynąć na jej indywidualną sytuację finansową, a co za tym idzie codzienne życie. W sytuacji trudnej może oczywiście skorzystać m.in. z pożyczki dla zadłużonych. Osoba prawna zazwyczaj ma odpowiedzialność ograniczoną, wiąże się to ze znacznie mniejszym ryzykiem dla prywatnych dóbr kredytobiorcy.

Osoba fizyczna i prawna - definicja prawna

Aktem prawnym, jaki definiuje osobę fizyczną i osobę prawną, jest Ustawa z dnia 23. kwietnia 1964 roku, nazywana po prostu Kodeksem cywilnym. Dokument ten wszedł w życie wraz z początkiem 1965 roku. Jego ujednoliconą treść znaleźć można w Dzienniku Ustaw numer 16 na rok 1964, pod pozycją 93.

Art. 1.
Kodeks niniejszy reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi.
Art. 8. (§ 1. )
Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną.
Art. 11.
Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności.
Art.12.
Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
Art. 15.
Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.

Ustawa z dnia 23. kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny

Osoba fizyczna a osoba prawna - najważniejsze informacje

  1. Osoba fizyczna to funkcjonujące w polskim prawie określenie każdego żyjącego człowieka.
  2. Status osoby fizycznej nieodzownie wiąże się z posiadaniem zdolności prawnej. Oznacza to, iż osoba fizyczna posiada możliwość bycia podmiotem stosunków prawnych, czyli posiada pewne prawa i zobowiązania.
  3. Osoby fizyczne zwykle posiadają także zdolność do czynności prawnych. Określa ona zakres posiadanej zdolność prawnej. Może być całkowita, częściowa lub może jej nie być wcale.
  4. Osobę prawną w Polsce definiuje się jako trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań. Nie jest więc to osoba rozumiana jako „człowiek”, lecz jako podmiot o osobowości prawnej
  5. Owe „zespolenie ludzi i środków materialnych” staje się jednostką organizacyjną wyposażoną w zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych – podobnie jak osoba fizyczna.
  6. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną wraz z chwilą wpisania podmiotu do właściwego rejestru (chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej).
  7. Zdolność prawna to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków w prawie cywilnym. Jest ona atrybutem osób fizycznych, osób prawnych, a także jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.
  8. Pełną zdolność do czynności prawnych mają pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione osoby fizyczne oraz wszystkie osoby prawne.
  9. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby małoletnie powyżej 13. roku życia, oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione i posiadające doradcę tymczasowego.
  10. W świetle polskich przepisów zdolności do czynności prawnych nie posiadają osoby fizyczne poniżej 13. roku życia oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione.

Źródła:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Osoba_fizyczna

https://pl.wikipedia.org/wiki/Osoba_prawna

https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec

author
Halszka Gronek
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Wszystkie komentarze

2021-01-12 13:13:38

Zakład Budowlany Jan Nowak jaki ma status prawny: osoby fizycznej; osoby prawnej; jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, czy spółka nie posiadająca osobowości prawnej?

czytelnik007
czytelnik007
2019-03-08 13:13:41

jednoosobowa dzialalnosc to osoba fizyczna ?

Podobne artykuły

2 mln Polaków żyje w skrajnej biedzie

Szlachetna Paczka informuje w “Raporcie o biedzie 2017”, że ubóstwa i wykluczenia społecznego doświadcza aż 8 milionów Polaków. W skrajnej biedzie żyje już 2 miliony Polaków, czyli tyle, ile mieszka w stolicy.

author
Aneta Jankowska
06 grudnia 2017
Dziennikarka, ukończyła studia dziennikarskie na Uniwersytecie Gdańskim i zdobyła doświadczenie w Radiu MORS. Posiada praktyczne doświadczenie finansowe jako właścicielka kawiarni.

Ile zarabia geolog?

Geolodzy nie mają swojego kodeksu etycznego, choć praktyczną działalność geologiczną kodyfikują ściśle określone przepisy prawa geologicznego. Sprawdzamy, ile zarabiają geolodzy.

author
Sandra Tessmer
23 września 2019
Jej obszarem zainteresowań w ramach pracy na stronie zadluzenia.com są pytania typu "ile kosztuje" oraz "ile zarabia," a jej teksty dostarczają czytelnikom wglądu w koszty różnych usług i życiowych wydatków, oraz średnie zarobki w różnych zawodach.

PKO BP w Raciążu

PKO BP to największy bank w Polsce. Sprawdziliśmy placówki i oddziały w Raciążu – godziny otwarcia, dane adresowe oraz ofertę.

author
Aleksandra Gościnna
19 października 2019
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.

Obniżka podatku PIT w 2020 roku

Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział obniżkę stawkę podatku PIT z 18 na 17% już w 2020 roku. Dzięki temu z niższych podatków skorzysta aż 25 mln Polaków – zarówno pracujących, jak i emerytów. Sprawdzamy, ile więcej pensji będziemy mogli otrzymać w przyszłym roku.

author
Dominika Byczek
10 lipca 2019
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Promocja: „Konto Mega Oszczędnościowe – XXII edycja” w Alior Banku

W Alior Banku trwa kolejna edycja promocji Konta Mega Oszczędnościowego, w której w zamian za spełnienie prostych warunków Klienci mogą zyskać oprocentowanie wynoszące 2,5% an okres 3 miesięcy dla kwoty do 100 000 złotych. Sprawdź warunki.

author
Patryk Byczek
03 kwietnia 2022
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

PKO BP w Brodnicy

PKO BP to największy bank w Polsce. Zobacz placówki i oddziały w Brodnicy – godziny otwarcia, dane adresowe oraz ofertę.

author
Aleksandra Gościnna
23 lipca 2019
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.
Porównaj