Ubezpieczenie zdrowotne – najważniejsze informacje

Ubezpieczenie zdrowotne – najważniejsze informacje

author
Halszka Gronek
16 marca 2020
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Ubezpieczenie zdrowotne to jeden z przywilejów, jakie państwo polskie gwarantuje swym obywatelom. Niestety nie każdy z nas ma możliwość zostania objętym obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Część musi skorzystać z tak zwanego dobrowolnego ubezpieczenia. Inni natomiast decydują się na prywatne ubezpieczenie zdrowotne. Jaka jest różnica? 

Spis treści:

  1. Co to jest ubezpieczenie zdrowotne?
  2. Ubezpieczenie zdrowotne a podstawa prawna
  3. Ubezpieczenie zdrowotne dla pracowników
  4. Ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców
  5. Stawka zdrowotna ZUS a podstawa wymiaru
  6. Prywatne ubezpieczenie zdrowotne
  7. Ubezpieczenie zdrowotne - obowiązkowe czy dobrowolne?
  8. Ubezpieczenie zdrowotne - podsumowanie
Zwiń spis treści

Co to jest ubezpieczenie zdrowotne?

Ubezpieczenie zdrowotne to specjalna forma ubezpieczenia, dzięki której osobie ubezpieczonej przysługują państwowe świadczenia zdrowotne. Owe świadczenia mają na celu zachowanie zdrowia, ochronę przed skutkami chorób oraz leczenie. W polskim prawie wyróżnia się następujące rodzaje ubezpieczeń zdrowotnych:

  1. państwowe-obowiązkowe,
  2. państwowe-dobrowolne,
  3. prywatne.

Warto w tym miejscu zaznaczyć także, iż do państwowych ubezpieczeń  – a więc tych, których pakiet proponują instytucje państwowe (ZUS, NFZ) – zalicza się nie tylko ubezpieczenie zdrowotne. Pełny zestaw ubezpieczeniowy (tak zwana składka ZUS-owska) to:

  • ubezpieczenie zdrowotne,
  • pakiet ubezpieczeń społecznych (składka emerytalna, rentowa, chorobowa i wypadkowa),
  • składka na Fundusz Pracy.

Osoby, które są objęte państwowym ubezpieczeniem zdrowotnym, mogą nieodpłatnie korzystać ze wszystkich świadczeń publicznej opieki medycznej. To dlatego, iż publiczne leczenie finansowane jest właśnie ze składek ZUS-owskich, a środkami tymi dysponuje Narodowy Fundusz Zdrowia. Osoby nieobjęte ubezpieczeniem zdrowotnym mogą natomiast skorzystać jedynie z Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Za wizytę u specjalisty będą musiały zapłacić. Jeśli jednak koszty przewyższają nasze możliwości finansowe, możemy skorzystać z kredytu na leczenie

Ubezpieczenie zdrowotne a podstawa prawna

Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne w Polsce zostało po raz pierwszy wprowadzone na mocy nieobowiązującej już dziś Ustawy z dnia 6 lutego 1997 roku o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Dokument ten wszedł w życie wraz z początkiem 1999 roku. Jego ujednoliconą (choć uchyloną) treść znaleźć można w Dzienniku Ustaw nr 28 na rok 1997, pod pozycją 153.

Obecnie aktem prawnym, jaki dookreśla pierwotnie ustanowione wytyczne w sprawie państwowego ubezpieczenia zdrowotnego, jest Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Dokument ten posiada tekst jednolity, którego treść znaleźć można w Dzienniku Ustaw nr 210 na rok 2004, pod pozycją 2135. Sprawdź oferty kredytów dla lekarzy.

PODSTAWA PRAWNA

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

Art. 2. Podmioty uprawnione do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych
1. Do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na zasadach określonych w ustawie mają prawo:
1) osoby objęte powszechnym – obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym, zwane dalej „ubezpieczonymi”,
2) inne niż ubezpieczeni osoby posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które posiadają obywatelstwo polskie lub uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, lub zezwolenie na pobyt czasowy […]
3) inne niż wymienione w pkt 1 i 2 osoby, które nie ukończyły 18. roku życia:
a) posiadające obywatelstwo polskie lub
b) które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy […];

Ubezpieczenie zdrowotne dla pracowników

Polscy obywatele mogą, muszą lub nie mają możliwości zostać objętymi państwowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Wszystko to w zależności od ich formy zatrudniania.  Sprawdź również pożyczki bez BIK.

Forma zatrudnienia a ubezpieczenie zdrowotne:

  • pracownicy sensu stricto (zarabiający na umowie o pracę) i zleceniobiorcy z założenia objęci są obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Kwestia składek społecznych jest bardziej skomplikowana, lecz dla dzisiejszego tematu artykułu – nieistotna.
  • wykonawcy dzieła, a więc osoby zarabiające na podstawie umowy o dzieło, nie podlegają jakimkolwiek oskładkowaniom. Oznacza to, iż jeśli nie posiadają innego tytułu ubezpieczenia (z racji na przykład studiowania lub podlegania stosunkowi pracy), nie mają możliwości skorzystania z państwowej opieki medycznej (z wyłączeniem POZ).

Dla tych zarabiających Polaków, którzy podlegają obligatoryjnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, składki zdrowotne wynoszą 9% podstawy wymiaru.  Owa kwota odciągana jest od wynagrodzenia brutto pracownika wraz z odpowiednim procentem na ubezpieczenia społeczne:

  • 9,76% na ubezpieczenie emerytalne,
  • 1,5% na  ubezpieczenie rentowe,
  • 2,45% na ubezpieczenie chorobowe.

W tym miejscu warto zaznaczyć, iż ubezpieczenie wypadkowe ZUS (także wchodzące w pakiet ubezpieczeń społecznych) w całości opłacane jest przez pracodawcę, a nie przez pracownika. Dlatego nie zostało one uwzględnione w powyższym spisie.

Do obliczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za pracownika bierze się pod uwagę jego wynagrodzenie brutto pomniejszone o składki na pakiet ubezpieczeń społecznych, jakie również opłaca pracownik (łącznie 13,71%).

Ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców

W świetle obecnie obowiązujących przepisów przedsiębiorcy także podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu. Opłacają oni składkę na Fundusz Pracy, składkę zdrowotną, a także pakiet składek społecznych (choć ubezpieczenie chorobowe jest dla nich dobrowolne). Kwota, jaką muszą uiścić na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, różnią się jednak w zależności od stażu prowadzenia gospodarstwa. 

Pierwsze 6 miesięcy działalności:

w okresie pierwszych 6 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorca jest zwolniony z obowiązku opłacania pakietu składek społecznych (składki emerytalnej, rentowej, chorobowej i wypadkowej) oraz składki na Fundusz Pracy. W tym okresie obowiązkowa jest jedynie składka zdrowotna w wysokości 362,34 zł zł. Warto jednak wspomnieć, iż składkę tę można odliczyć od podatku (do odliczenia 312,02 zł).

 

Od 7. do 30. miesiąca prowadzenia działalności:

W okresie kolejnych 24 miesięcy prowadzenia biznesu (a więc od 7 do 30 miesiąca istnienia działalności) przedsiębiorcę obowiązują składki zdrowotne i pakiet składek społecznych. Zwolniony jest on w dalszym ciągu z konieczności opłacania Funduszu Pracy. Warto jednak dodać, iż opłacane w owym okresie składki obowiązują w  wartościach preferencyjnych. Składka zdrowotna pozostaje bez zmian (362,34 złote), składki społeczne kosztują natomiast albo 227,69 złotego (bez chorobowego), albo 246,80 złotego (z chorobowym).

Po 30 miesiącach prowadzenia działalności:

Dopiero po upływie 30 miesięcy prowadzenia biznesu przedsiębiorca zobowiązany jest do odprowadzania wszystkich składek ZUS w ich pełnej wysokości.* Składki zdrowotne – po raz kolejny – pozostają bez zmian (362,34 złotego), a składki Fundusz Pracy wynoszą 76,84 zł. Składki społeczne wynoszą przy tym odpowiednio 915,46 zł lub 992,30 zł – bez chorobowego lub z chorobowym.

Stawka zdrowotna ZUS a podstawa wymiaru

Dla wszystkich, którzy podlegają obligatoryjnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z ramienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, składki zdrowotne wynoszą 9% podstawy wymiaru.

Do obliczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za pracownika bierze się pod uwagę jego wynagrodzenie brutto pomniejszone o składki na pakiet ubezpieczeń społecznych, jakie również opłaca pracownik (łącznie 13,71%).

Warto wiedzieć, iż składki odprowadzane na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych to nie tylko składki na ubezpieczenie zdrowotne, lecz także odpowiedni pakiet składek na ubezpieczenie społeczne. Mowa o składkach na ubezpieczenia:

  • emerytalne – 19,52% podstawy wymiaru (w połowie pokrywa pracownik, w połowie pracodawca),
  • rentowe – 8% podstawy wymiaru(1,5 % pokrywa pracownik, 6,5% pokrywa pracodawca),
  • chorobowe – 2,45% podstawy wymiaru(w pełni pokrywa pracownik),
  • wypadkowe –  zwykle 1,67% podstawy wymiaru (w pełni pokrywa pracodawca).

Do tychże kosztów naliczyć trzeba także składkę na Fundusz Pracy i w wielu przypadkach – składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (obie w pełni pokrywa pracodawca).

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne

Nie każdy Polak jest objęty koniecznością obligatoryjnego korzystania z państwowego ubezpieczenia. Ci, którzy nie mają zagwarantowanego ubezpieczenia z racji chociażby stosunku pracy, podpisania umowy zlecenia lub na przykład studiowania, mogą samodzielnie wykupić ubezpieczenie.

Część z nich decyduje się wówczas na państwowe-dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne z ramienia ZUS-u i NFZ-u (o tej formie ubezpieczenia opowiemy w dalszej części artykułu) . Inna grupa zainteresowanych wykupuje natomiast abonament na prywatne ubezpieczenie zdrowotne. 

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne to dobrowolnie wykupiony pakiet polisowy od prywatnej firmy ubezpieczeniowej. W zamian za opłacenie takiego abonamentu klient otrzymuje bezpłatny lub częściowo refundowany dostęp do wybranych placówek (publicznych lub niepublicznych) i określonych usług medycznych.

Prywatny pakiet zdrowotny można wykupić w jednym z kilku towarzystw ubezpieczeniowych, ale także i w prywatnych klinikach medycznych takich, jak chociażby:

  • Medicover,
  • LUX MED,
  • Polmed.

Tego typu usługi stają się w Polsce coraz bardziej popularne. Po części dlatego, iż coraz więcej Polaków zarabia na tak zwanych „śmieciówkach”, które często nie gwarantują ubezpieczenia zdrowotnego. Po części też ze względu na kulejący poziom publicznej opieki medycznej. 

Ubezpieczenie zdrowotne - obowiązkowe czy dobrowolne?

Jak wspomnieliśmy już na wstępie naszego artykułu, państwowe ubezpieczenie zdrowotne (ubezpieczenie ZUS) można podzielić na obowiązkowe oraz dobrowolne.

Obowiązek ubezpieczeniowy

Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach publicznej opieki zdrowotnej obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają między innymi:

  • pracownicy i zleceniobiorcy,
  • osoby prowadzące działalność gospodarczą,
  • dzieci, uczniowie i studenci,
  • emeryci oraz renciści,
  • zarejestrowaniu w Powiatowym Urzędzie Pracy bezrobotni.

Każdy, kto podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, nabywa prawo do skorzystania ze świadczeń publicznej opieki zdrowotnej już w momencie zgłoszenia się do ubezpieczenia zdrowotnego. I nie chodzi to oczywiście o Podstawową Opiekę Zdrowotną (ta bowiem bezpłatnie przysługuje wszystkim), lecz o zaawansowane świadczenia i specjalistyczne porady lekarskie.

Ubezpieczenie dobrowolne

Do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego ZUS może przystąpić każdy, kto:

  • nie posiada obowiązkowego tytułu ubezpieczenia zdrowotnego (przykładowo: nie pracuje na umowie o pracę lub umowie zlecenia),
  • mieszka na terytorium Polski,
  • nie został zgłoszony do ubezpieczenia jako członek rodziny osoby ubezpieczonej.

Co więcej, na mocy specjalnego zapisu prawnego dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym z ramienia ZUS-u mogą zostać także objęci wolontariusze. W ich przypadku za podstawę wymiaru składki przyjmuje się  minimalne wynagrodzenie.

Osoba, która chce przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego musi podpisać umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na czas nieokreślony. Istnieje możliwość, by w każdej chwili rozwiązać umowę – poprzez złożenie pisemnej rezygnacji w oddziale NFZ. Umowa ubezpieczeniowa wygasa w przypadku objęcia ubezpieczonego obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym, lub w przypadku conajmniej miesięcznych (nieprzerwanie) zaległości w opłacaniu należności. 

Ubezpieczenie zdrowotne - podsumowanie

Najważniejsze informacje:

  • Ubezpieczenie zdrowotne to specjalna forma ubezpieczenia, dzięki której osobie ubezpieczonej przysługują państwowe świadczenia zdrowotne. Owe świadczenia mają na celu zachowanie zdrowia, ochronę przed skutkami chorób oraz leczenie.
  • W Polsce można skorzystać z jednej z trzech form ubezpieczenia zdrowotnego: państwowego-obowiązkowego, państwowego-dobrowolnego i prywatnego.
  • Osoby, które są objęte państwowym ubezpieczeniem zdrowotnym, mogą nieodpłatnie korzystać ze wszystkich świadczeń publicznej opieki medycznej. Pozostali mają natomiast możliwość skorzystania jedynie z Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Za wizytę u specjalisty będą musieli jednak zapłacić.
  • Aktem prawnym, jaki reguluje kwestię państwowego ubezpieczenia zdrowotnego, jest Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Dokument ten znaleźć można w Dzienniku Ustaw nr 210 na rok 2004, pod pozycją 2135.
  • Pracownicy sensu stricto (zarabiający na umowie o pracę) i Zleceniobiorcy z założenia objęci są obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Wykonawcy dzieła nie podlegają natomiast jakimkolwiek oskładkowaniom z racji tegoż tytułu.
  • Dla tych zarabiających Polaków, którzy podlegają obligatoryjnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, składki zdrowotne wynoszą 9% podstawy wymiaru.
  • Do obliczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla pracownika bierze się pod uwagę jego wynagrodzenie brutto pomniejszone o składki na pakiet ubezpieczeń społecznych, jakie również opłaca pracownik.
  • Prywatne ubezpieczenie zdrowotne to dobrowolnie wykupiony pakiet polisowy od prywatnej firmy ubezpieczeniowej. W zamian za opłacenie abonamentu klient otrzymuje dostęp do wybranych placówek medycznych (publicznych lub niepublicznych) i określonych usług lekarskich.

Źródła:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ubezpieczenie_zdrowotne

https://zus.pox.pl/skladka-zdrowotna-2019.htm

https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/zalatw-sprawe-krok-po-kroku/jak-ubezpieczyc-sie-dobrowolnie/

https://zus.pox.pl/skladki-zus-2020.htm

https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/skladki/wysokosc-skladek-na-ubezpieczenia-spoleczne

author
Halszka Gronek
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Wszystkie komentarze

Anna J
Anna J
2019-10-29 10:24:57

Kpina żeby w Polsce obywatele nie mieli ubezpieczenia za darmo. Na zachodzie czy się pracuje czy jest się bez pracy normalnie wszyscy są ubezpieczeni. Gdzie sens gdy i tak musisz zapłacić żeby iść prywatnie i nie czekać. Skandal, żeby tego nie było, trzeba latać p pup żeby mieć ubezpieczenie:). Pieniążki na coś innego się znalazły...

Anna
Anna
2019-07-08 12:39:35

A co z prawem do opieki medycznej dla kazdego, ktore gwarantuje kodeks?

monika kowalska
monika kowalska
2019-06-18 02:22:39

człowiek zarabiający najniższą biedę krajową ma odprowadzaną składkę od dochodu, a bezrobotny wywalony z PUP jak chce się dobrowolnie ubezpieczyć w NFZ to wyskakują mu z kwota 451 zł obliczaną z jakieś wyimaginowanej średniej krajowej. SKANDAL!

lol
lol
2019-04-18 16:22:07

Na zachodzie darmowa podstawowa opieka zdrowotna dla wszystkich obywateli kraju jest powszechna,to prawdziwy skandal ,że tego jeszcze nie uregulowali, a gadają o tym od kilku lat. Pewnie chodzi, że byłby wysyp niepotrzebnych urzędasów z PUP,bo widać by było do czego są potrzebni bezrobotnym,a tak posadki fikcyjne nadal są.

nikkodem
nikkodem
2019-03-09 11:56:49

ahaha przeciez to zupelnie nie oplaca sie wykupywac dobrowolnie uzbepieczenia cztery raz taniej jest w prywatnych firmach, polecam wszystkim skorzystac z takich mozliwosci zamiast polegac na zusie i nfz!!!!!

Podobne artykuły

W Polsce mamy już kryzys demograficzny

Najbliższe ćwierć wieku przyniesie Polsce straty w liczbie ludności. W tym czasie, jak podał Główny Urząd Statystyczny, liczba zmniejszy się o około 2 800 000 osób. Z analizy przeprowadzonej przez GUS wynika również, że wkroczyliśmy w fazę kryzysu demograficznego.

author
Patryk Byczek
14 sierpnia 2018
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Santander Bank Polska w Barlinku

Santander Bank Polska to drugi w Polsce największy bank detaliczny pod względem wielkości aktywów. Sprawdzamy oddziały w Barlinku – zobacz godzinę otwarcia, dane kontaktowe i ofertę.

author
Patryk Byczek
16 maja 2019
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

E-sklepy – wygoda dla klientów i raj dla oszustów

Chętnie korzystasz z zakupów w sieci? Uważaj na fikcyjne e-sklepy – Federacja Konsumentów oraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) informują o coraz większej ilości notowanych oszustw przez Internet.

author
Aneta Jankowska
16 marca 2019
Dziennikarka, ukończyła studia dziennikarskie na Uniwersytecie Gdańskim i zdobyła doświadczenie w Radiu MORS. Posiada praktyczne doświadczenie finansowe jako właścicielka kawiarni.

Pożyczki bez zaświadczeń Kutno

Jeżeli szukasz pożyczki bez zaświadczeń sprawdź nasz ranking i porównaj wszystkie oferty dostępne w Twoim mieście.

author
Patryk Byczek
07 lipca 2017
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Chwilówki Wągrowiec

Potrzebujesz szybko finansowania? Zobacz najlepsze oferty chwilówek dla osób z Wągrowca. Wszystkie pożyczki są możliwe do wzięcia wychodzenia z domu.

author
Aleksandra Gościnna
28 stycznia 2022
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.

Nowi prezesi Pekao Leasing i Pekao Faktoring

Nastąpiły bardzo istotne zmiany w zarządach spółek, które zależą od Banku Pekao. Rada Nadzorcza Pekao Leasing i Pekao Faktoring powołałny nowe osoby na stanowisko prezesów zarządów spółek. Prezesem zarządu Pekao Faktoring został Dariusz Jamroży, natomiast Pekao Leasing – Szymon Kamiński.

author
Patryk Byczek
23 lutego 2020
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.
Porównaj