Umowa o dzieło – najważniejsze informacje

Umowa o dzieło – najważniejsze informacje

author
Halszka Gronek
16 lutego 2019
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Wiele Polek i Polaków choć raz w życiu spotkało się z czymś takim, jak umowa o dzieło. Dla jednych jest ona korzystną formą dorabiania, inni natomiast umowę o dzieło określają mianem „śmieciówki”. Sprawdziliśmy, czym tak naprawdę jest umowa o dzieło, w jakich przypadkach jest korzystna i na jakie przywileje może liczyć wykonawca dzieła.

Spis treści:

  1. Czym jest umowa o dzieło?
  2. Umowa o dzieło a podstawa prawna
  3. Dla kogo umowa o dzieło?
  4. Umowa o dzieło – składki ZUS
  5. Jak zatrudnić na podstawie umowy o dzieło?
  6. Urlop przy umowie o dzieło
  7. Umowa o dzieło - podsumowanie
  8. Najczęstsze pytania i odpowiedzi
Zwiń spis treści

Czym jest umowa o dzieło?

Umowa o dzieło jest jedną z umów cywilnoprawnych, jakie przewiduje polskie prawo. Przedmiotem zawarcia takiej umowy jest dzieło (wykonanie produktu, usługi lub działalności twórczej), którego rezultat wykonania powinien być zgodny z oczekiwaniami zlecającego.

Osobą zobowiązującą się do wykonania dzieła jest Przyjmujący, a osobą zlecającą wykonanie danego dzieła – Zamawiający. Wykonanie umownie wskazanego dzieła jest z założenia wynagradzane (choć nie musi być to wartość kwotowa). W przeciwieństwie do umowy o pracę, tego typu forma zarobkowania nie zakłada cyklicznie otrzymywanej sumy wynagrodzenia. Jest to raczej „wykonanie pojedynczego zlecenia” aniżeli „praca” sensu stricto. Podobnie z perspektywy prawnej – pracą nazywamy jedynie stosunek zwieńczony umową o pracę. Jeżeli potrzebujesz dodatkowej gotówki, sprawdź pożyczki na dowód.

Umowa o dzieło a podstawa prawna

Umowa o dzieło jako forma zobowiązania jednej strony transakcji wobec drugiej nie gwarantuje jakichkolwiek praw pracowniczych. Przyjmujący nie może liczyć chociażby na ustawowy urlop wypoczynkowy. Zresztą urlop w przypadku – z założenia – krótkoterminowego wykonywania dzieła byłby nieuzasadniony.

PODSTAWA PRAWNA

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

Art. 627. Istota umowy o dzieło

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Dla kogo umowa o dzieło?

Umowa o dzieło, w przeciwieństwie do umowy o pracę, nie zakłada obowiązku wykonywania zleconego dzieła w ściśle określonym czasie i miejscu. Jest to tak zwana umowa rezultatu – nieważne, jakimi środkami doprowadzono do powstania dzieła, liczy się efekt (powstanie zamówionego dzieła). Przy umowie o dzieło zakładanie, że  pracownik powinien być w miejscu pracy od godziny 8 do 16 w dni powszednie jest nieuzasadnione i wbrew przepisom.

Przyjmującym wykonanie dzieła może być:

  • osoba fizyczna,
  • jednostka nieposiadająca osobowości prawnej  – na przykład spółka osobowa),
  • osoba prawna – na przykład korporacja lub spółka kapitałowa.

Ważne, by wykonawca dzieła posiadał zdolność do czynności prawnych (nie może mieć mniej niż 13 lat i być ubezwłasnowolniony). 

Co więcej, od umowy o dzieło nie są oprowadzane jakiekolwiek składki na ubezpieczenie społeczne. Dlatego ten rodzaj umowy cywilnoprawnej jest idealnym rozwiązaniem dla wszystkich tych, którzy posiadają stałe źródła utrzymania (i ubezpieczenia) i którzy traktują wykonanie dzieła jako dodatkowy zarobek. W tym wypadku podlegają oni bowiem ubezpieczeniu, w związku z czym mogą liczyć na przyznanie licznych przywilejów takich jak chociażby wypłata zasiłku  macierzyńskiego w wysokości 100% podstawy.

Analogicznie – umowa o dzieło nie jest najlepszym wyborem w przypadku osób, które nie posiadają stałego źródła utrzymania i ubezpieczenia. Warto pamiętać, że zarabiając tylko na umowie o dzieło, pozbawiamy siebie nie tylko ubezpieczenia, lecz także pracowniczych przywilejów, a nawet – szansy na ustabilizowanie się i spokojne założenie rodziny. Umowa o dzieło nie jest bowiem respektowania przez większość kredytodawców i uniemożliwia skorzystanie z zasiłku macierzyńskiego.

Umowa o dzieło – składki ZUS

Co bardzo istotne, wykonawca umowy o dzieło nie podlega składkom na ubezpieczenie zdrowotne, ani jakimkolwiek składkom z pakietu społecznego (składki emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe). 

Sytuacja ta jest zgoła inna w przypadku, gdy umowa o dzieło zawarta jest z własnym pracodawcą (wówczas składki i tak są opłacane z tytułu pracy). Podobnie w przypadku uczniów i studentów dorabiających na umowie o dzieło – w związku z pobieraniem nauki są oni bowiem “podpięci”pod ubezpieczenie rodziców. Niepobierający nauki wykonawcy dzieła, dla których umowa o dzieło jest jedyną formą zarobkowania, nie polegają niestety ubezpieczeniu. 

Przykładowo: nie mogą oni skorzystać z darmowej opieki lekarza specjalisty (bezpłatne są za to wizyty w POZ, czyli wizyty w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, na przykład u lekarza pierwszego kontaktu).

Co więcej, nieubezpieczeni wykonawcy dzieła nie mogą liczyć na przyznanie im chorobowego czy na wypłacenie pełnego zasiłku macierzyńskiego, a w przyszłości – godnej emerytury. Warto o tym pamiętać, rozważając zarobkowanie jedynie na podstawie umowy o dzieło – nawet tej niezwykle korzystnej finansowo. Może także okazać się, że zaciągnięcie zobowiązania w formie kredytu będzie bardzo trudne. W tym wypadku możemy rozważyć pożyczkę na raty.

Jak zatrudnić na podstawie umowy o dzieło?

Umowa o dzieło może zostać zawarta w sposób dorozumiany. Oznacza to, że wola osoby dokonującej czynności prawnej (Wykonawcy dzieła) może być wyrażona przez każde takie zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny.  

Aby „zatrudnić” daną osobę do wykonania określonego dzieła, właściwie nie trzeba sporządzać żadnej umowy cywilnoprawnej. Umowa o dzieło w przeciwieństwie do umowy o pracę nie musi być zawarta na piśmie. Strony mogą umówić się na wykonanie dzieła w formie ustnej, a wszelkie zmiany umowy zawarte w tej formie również mogą być wprowadzone w ten sam sposób. 

Mimo wszystko większość Zamawiających dzieło decyduje się jednak na spisanie umowy cywilnoprawnej z Wykonawcą. Nie jest to oczywiście zabezpieczenie jednostronne – w końcu Przyjmujący wykonanie dzieła dostaje tym samym pisemne potwierdzenie postanowień umowy (w tym oczywiście wysokości wynagrodzenia). Dokument ten nie gwarantuje jednak otrzymania zobowiązań, takich jak np. kredyt hipoteczny. W sytuacji, w której planujemy zaciągnąć kredyt, najlepszym rozwiązaniem będzie zatrudnienie w oparciu o inną umowę. 

Urlop przy umowie o dzieło

Zasadniczo umowa o dzieło jest umową rezultatu. Oznacza to, że z punktu prawnego nie jest istotne to, jak i kiedy doszło do wytworzenia zamówionego dzieła. Liczy się to, iż dzieło powstało w ustalonym terminie, a za jego ostateczny kształt odpowiada Wykonawca.

Wykonawca dzieła w oparciu o umowę cywilnoprawną nie posiada niestety jakichkolwiek praw pracowniczych, bowiem pracownikiem de facto nie jest. Przywileje Wykonawców dzieła określa Kodeks cywilny, natomiast przywileje pracowników – Kodeks pracy. Z tego powodu właśnie zatrudnieni na umowie o dzieło Polacy nie mogą liczyć na prawnie gwarantowany urlop pracowniczy. 

Tak więc w przypadku umów – na przykład  – kilkumiesięcznych, na podstawie których dany Wykonawca ma wytworzyć określone dobro, nie ma w zasadzie znaczenia, czy Przyjmujący wybierze się na urlop. Zamawiający dzieło nie powinien dociekać i dopytywać, gdzie wykonawca spędził ostatnie tygodnie – w końcu sam zaproponował mu umowę o dzieło, a nie umowę o pracę.

W praktyce jednak, jak to w praktyce, wielu Zamawiających traktuje Wykonawców jak pełnoprawnych pracowników (rozumiejąc przez to jedynie pracowniczy zakres obowiązków, a nie przywilejów), zmuszając ich do wykonywania zlecenia w określonym miejscu i określonym czasie. Często tego typu praktyki są po prostu nadużyciem, z czego sprawy nie zdaje sobie wykorzystywany Wykonawca dzieła. 

Umowa o dzieło - podsumowanie

Najważniejsze informacje:

  • Umowa o dzieło jest jedną z umów cywilnoprawnych, jakie przewiduje polskie prawo. Nie należy mylić jej z umową o pracę czy umową zlecenia.
  • Aktem prawnym, jaki reguluje kwestię zawierania umów o dzieło, jest Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny. Dokument ten wszedł w życie wraz z początkiem 1965 roku.
  • Przedmiotem umowy o dzieło jest – jak sama nazwa wskazuje – dzieło powierzone drugiej osobie do wykonania za określonym wynagrodzeniem. Wykonawcą tegoż dzieła jest Przyjmujący, a osobą zlecającą wykonanie – Zamawiający.
  • Umowa o dzieło jako forma zobowiązania jednej strony transakcji wobec drugiej nie gwarantuje żadnych praw pracowniczych. Wykonawca dzieła (Przyjmujący) nie może liczyć chociażby na ustawowy urlop wypoczynkowy.
  • Wykonawcą dzieła na podstawie umowy cywilnoprawnej może być zarówno osoba fizyczna, jak i jednostka nieposiadająca osobowości pranej oraz osoba prawna (na przykład korporacja lub spółka kapitałowa). Ważne, by wykonawca zlecenia posiadał zdolność do czynności prawnych.
  • Składki ZUS w przypadku umów o dzieło nie są potrącane ani opłacane przez Zamawiającego. Oznacza to, że z tytułu umowy o dzieło nie podlega się ani ubezpieczeniu zdrowotnemu, ani pakietowi ubezpieczeń społecznych.
  • Umowa o dzieło, w przeciwieństwie do umowy o pracę, nie zakłada obowiązku wykonywania zleconego dzieła w ściśle określonym czasie i miejscu. Jest to tak zwana umowa rezultatu – liczy się końcowe dzieło.
  • Umowa cywilnoprawna o dzieło jest dobrym rozwiązaniem dla wszystkich tych, którzy posiadają stałe źródła utrzymania (i ubezpieczenia) i którzy traktują wykonanie dzieła jako dodatkowy zarobek.
  • Analogicznie – umowa o dzieło nie jest najlepszym wyborem w przypadku osób, które nie posiadają stałego źródła utrzymania i ubezpieczenia.
  • Zarabiając tylko na umowie o dzieło, pozbawiamy siebie nie tylko ubezpieczenia, lecz także pracowniczych przywilejów, a nawet – szansy na finansowe ustabilizowanie się i bezpieczne założenie rodziny.

Najczęstsze pytania i odpowiedzi

Jeśli Wykonawca dzieła nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu i społecznemu z jakiegokolwiek innego tytułu (na przykład z tytułu studiowania i wpisania do ubezpieczenia rodziców), nie może skorzystać z darmowej porady specjalisty.

Jedyny wyjątek w tej kwestii to wizyty w POZ (Podstawowa Opieka Zdrowotna). Nieubezpieczony Wykonawca dzieła ma więc możliwość udania się do lekarza pierwszego kontaktu i zrobienia podstawowych badań laboratoryjnych. By skorzystać z zaawansowanych diagnoz i usług specjalistów NFZ (stomatolog, dermatolog, laryngolog itp.), nieubezpieczony Wykonawca dzieła będzie musiał zapłacić. Zawsze może on także skorzystać z porad lekarzy przyjmujących w prywatnych gabinetach.

Jeśli Wykonawca dzieła z jakiegokolwiek innego tytułu opłacał dobrowolne składki chorobowe, ma prawo do pobierania zasiłku macierzyńskiego na takie samej podstawie, co osoba zatrudniona na umowie o pracę. Jest to więc równowartość 80% standardowego wynagrodzenia przez okres 12 miesięcy lub 6 miesięcy po 100% wynagrodzenia, a kolejne 6 miesięcy – po 60% wynagrodzenia.

Jeśli jednak Wykonawca nie podjął się innego zatrudnienia lub zlecenia (przy dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym), zasiłek macierzyński nie zostanie przyznany. W zamian za to będzie można liczyć na wypłacenie kosiniakowego w comiesięcznej kwocie równej 1000 złotych na rękę. Kosiniakowe przyznawane jest także zarejestrowanym bezrobotnym czy pobierającym naukę studentom.

Z opisu problemu wynika, iż nie on ma ku temu podstaw.

Źródła:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Umowa_o_dzieło_(Polska)

author
Halszka Gronek
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com, ukończyła dziennikarstwo i socjologię na Uniwersytecie Gdańskim. Autorka kompendiów wiedzy na temat społecznych aspektów świata finansów i ekonomii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Podobne artykuły

“Dostępność Plus” – ING w gronie sygnatariuszy

ING Bank Śląski dołączył do grona sygnatariuszy nowego rządowego programu “Dostępność Plus”. “Bank podpisał partnerstwo na rzecz dostępności z Ministerstwem Inwestycji i Rozwoju” – informuje ING na swojej stronie internetowej.

author
Dominika Byczek
15 listopada 2019
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Jakie mieszkania kupując Polacy ?

Polacy wiedzą czego chcą i są świadomi swoich wyborów na rynku nieruchomości. Nasze wymagania rosną. Co ciekawe, dziś wiele mieszkań kupujemy w celach inwestycyjnych.  

author
Aneta Jankowska
30 października 2017
Dziennikarka, ukończyła studia dziennikarskie na Uniwersytecie Gdańskim i zdobyła doświadczenie w Radiu MORS. Posiada praktyczne doświadczenie finansowe jako właścicielka kawiarni.

Santander Consumer Bank Śrem

Santander Consumer Bank to jeden z najpopularniejszych banków detalicznych w Polsce. Specjalizuje się w kredytach gotówkowych, ratalnych oraz samochodowych. Sprawdź oddziały Santander Consumer Banku w Śremie – adres, telefon, godziny otwarcia oraz mapę dojazdu.

author
Dorota Grycko
25 czerwca 2021
Ekspertka finansowa na zadluzenia.com od 2021, absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Specjalizuje się w edukacji, także finansowej, pomagając czytelnikom zrozumieć i kontrolować swoje finanse.

Komornik sądowy zajął Misia Uszatka i Colargola

Miś Uszatek i Miś Colargol zostali zatrzymani przez komornika, a wraz z nimi cała załoga eksponatów z dawnego studia filmowego Se-Ma-For. Studio od lat nie istnieje, a pamiątki o wysokiej wartości kulturowej będą musiały być wystawione na sprzedaż. 

author
Dominika Byczek
25 października 2018
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Polacy za budową elektrowni jądrowej w Polsce

Większość z nas, bo 59% Polaków jest za budową elektrowni jądrowej nad Wisłą. Badania przeprowadzono na zlecenie Ministerstwa Energii. Na świecie łącznie funkcjonuje już 450 reaktorów.

author
Aneta Jankowska
30 stycznia 2018
Dziennikarka, ukończyła studia dziennikarskie na Uniwersytecie Gdańskim i zdobyła doświadczenie w Radiu MORS. Posiada praktyczne doświadczenie finansowe jako właścicielka kawiarni.

Wartość narodowej marki Polski to 650 mld zł

Firma doradcza z Londynu - Brand Finance, uznała Polskę jako 23. najbardziej wartościowy kraj na świecie. Wartość naszej marki narodowej to więcej niż 650 mld dolarów.

author
Aneta Jankowska
10 października 2018
Dziennikarka, ukończyła studia dziennikarskie na Uniwersytecie Gdańskim i zdobyła doświadczenie w Radiu MORS. Posiada praktyczne doświadczenie finansowe jako właścicielka kawiarni.
Porównaj