Ubóstwo w Polsce coraz mniejsze

Ubóstwo w Polsce coraz mniejsze

author
Dominika Byczek
30 czerwca 2020
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.
Kategoria

Najnowsze dane GUS przynoszą dobre wieści – ubóstwo w Polsce nadal maleje. W dodatku, jak potwierdzają zagraniczne raporty, skala spadku ubóstwa w naszym kraju jest jedną z największych w Europie. Podejrzewa się, że w wychodzeniu z ubóstwa pomagają Polakom głównie transfery socjalne.

Poziom ubóstwa jest ustalany tak samo we wszystkich państwach Unii Europejskiej, ale nie oznacza to, że zawsze za granicę ubóstwa uznaje się tę samą kwotę. To, czy osoba o danych zarobkach jest już uboga, zależy od tego, ile zarabiają inne osoby.

Poziom ubóstwa oblicza się bowiem w stosunku do średniej krajowej. Dotyczy to jednak wyliczania ubóstwa skrajnego. To kryterium uniwersalne, które przyjmuje się dla wszystkich krajów Unii Europejskiej, w tym dla Polski.

Inaczej wygląda sprawa z ubóstwem relatywnym. To mierzy się w stosunku do poziomu konsumpcji w danym roku (czyli do kwoty, którą miesięcznie wydają gospodarstwa domowe w Polsce).

Odpowiednio:

– ci, którzy wydają mniej niż 50% kwoty wydawanej przez przeciętnego Polaka, są ubodzy,

– ci, którzy wydają taką kwotę jak 50% lub więcej niż przeciętny Polak, nie są ubodzy.

Ubóstwo w Polsce 2020

Dane GUS z roku 2020 dotyczące ubóstwa obejmują dane gospodarcze z roku 2019.

Rok 2019 przyniósł poprawę sytuacji materialnej gospodarstw domowych w Polsce, co znalazło odzwierciedlenie w niewielkim spadku  zasięgu ubóstwa ekonomicznego, w tym ubóstwa skrajnego (z ok. 5% w 2018 r. do do ok. 4% w 2019 r.).

– czytamy w informacji opublikowanej przez GUS. Spadek poziomu ubóstwa skrajnego w Polsce dotyczył głównie tych gospodarstw, które są najbardziej zagrożone (czyli te, które utrzymują się głównie ze świadczeń społecznych innych niż emerytury i renty). Poziom ubóstwa spadł także w gospodarstwach, które mają co najmniej 3 dzieci poniżej 18. roku życia, zarówno wśród mieszkańców wsi, jak i miast.

Potrzebujesz dodatkowej gotówki? Sprawdź najlepsze:

 

Kredyty przez Internet – wypłata nawet w 1 dzień

 

Pożyczki na dowód – wypłata nawet w 15 minut

Co istotne – spadek zasięgu ubóstwa ekonomicznego w roku 2019 odnosił się nie do wybranego, a do wszystkich wyróżnianych rodzajów ubóstwa (skrajnego, relatywnego, ustawowego).

Poziom ubóstwa skrajnego spadł z 5,4% do 4,2% i jest to poziom najniższy od roku 2008. Do najniższego od tego czasu poziomu spadł także poziom ubóstwa relatywnego (z 14,2% do 13,0%). Spadek odnotowaliśmy w 2019 roku także w odniesieniu do ubóstwa ustawowego (z 10,9% do 9%).

W zależności natomiast od grupy społeczno-ekonomicznej w 2019 roku w ubóstwie skrajnym żyło od 2% do 11% gospodarstw domowych (najmniej wśród osób pracujących na własny rachunek, a najwięcej wśród osób utrzymujących się z innych niezarobkowych źródeł). W każdej z tych grup poziom ubóstwa skrajnego był jednak niższy niż w roku 2018.

Poziom ubóstwa w Polsce zależny od wykształcenia

Znacznie więcej gospodarstw domowych żyje w ubóstwie skrajnym, kiedy głowa tego gospodarstwa ma wykształcenie co najwyżej gimnazjalne. Im wyższy poziom wykształcenia, tym mniejszy jest procent rodzin żyjących w skrajnym ubóstwie (o ile wśród mających wykształcenie co najwyżej gimnazjalne to aż 10% osób w gospodarstwach domowych, tak wśród mających wykształcenie wyższe to zaledwie 1,1%).

Ubóstwo w Polsce szerzy się na wsi

Ubóstwo skrajne w Polsce jest tym mniejsze, im więcej mieszkańców ma miejsce zamieszkania danego gospodarstwa domowego. W największych miastach ubogich gospodarstw jest najmniej (1%), a na wsiach kilkukrotnie więcej (7,5%), choć warto zwrócić uwagę na to, że w odniesieniu do samych wsi poziom ubóstwa znacznie zmniejszył się względem roku poprzedniego (spadek o prawie dwa punkty procentowe).

Bieda w Polsce mniejsza niż gdzie indziej

Luksemburski raport z 2019 roku wskazuje natomiast, że Polska jest na trzecim miejscu na świecie pod względem spadku liczby biednych w ciągu ostatnich 50 lat. Instytut LIS (Luxembourg Income Study) w podsumowaniu ujął problem redukcji biedy w 49 krajach na przestrzeni ostatniego półwiecza. Wobec Polski wyjątkowo analizowano tylko okres od 1995 roku. Wynik i tak okazał się lepszy niż w innych badanych krajach.

Wszystkie te kraje przodują w kwestii redukcji ubóstwa. W odniesieniu do Polski luksemburscy analitycy szczególnie pozytywnie ocenili redukcję biedy wśród dzieci. Od 1995 roku poziom ubóstwa w naszym kraju spadł o prawie 30%. Z tej kwoty:

  • 29,5 punktu procentowego jest dodatnią konsekwencją transferów socjalnych,
  • 0,5 punktu procentowego jest ujemnym skutkiem wyższych podatków.

Pieniądze socjalne wyciągają z biedy?

Okazuje się, że tak wysokie wyniki w redukcji biedy Polska zawdzięcza głównie dużym dotacjom socjalnym. Gdyby brać pod uwagę jedynie pieniądze Polaków uzyskiwane przez nic z wynagrodzeń z tytułu pracy albo emerytur i rent, to w ubóstwie żyłoby niemalże 25% obywateli.

Transfery socjalne zmniejszają poziom ubóstwa w Polsce o około 10% (w 2017 roku było to dokładnie 15%). Oznacza to, że co dziesiąta osoba w naszym kraju nie żyje w ubóstwie tylko dlatego, że dostaje wypłaty od państwa. Gdyby nie liczyć wypłat socjalnych, okazałoby się, że w 2017 roku bieda spadła o niewiele więcej ponad 1 procent.

źródło: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/postrzeganie-ubostwa-i-nierownosci-dochodowych-w-polsce-wyniki-badania-spojnosci-spolecznej-2018,22,1.html

Przy środkach socjalnych niewiele zatem znaczą rosnące wynagrodzenia (na przykład zwiększające się z roku na rok minimalne wynagrodzenie) i malejące bezrobocie. To właśnie duża skala wypłat od państwa ma największy udział w redukcji ubóstwa w Polsce.

500+ pomaga na wsiach i w małych miastach

Najbardziej wymiernym – bo dostępnym powszechnie – świadczeniem socjalnym jest oczywiście 500+, dotychczas wypłacane na drugie i każde kolejne dziecko, a już od lipca dostępne także na pierwszego potomka.

Poziom ubóstwa najbardziej spadł w małych miastach. W 2017 roku (względem 16% w 2014 roku) biednych było zaledwie 12,7% mieszkających w lokalizacjach do 20 000 mieszkańców. Nieco mniejszy spadek ubóstwa odnotowano w tym okresie na wsiach – z 24,7% do 21,5%.

Przyrost najmniej widać w dużych miastach. Może to być związane z tym, że stosunkowo niewiele osób korzysta tam ze świadczeń socjalnych (przyczyną tego może być na przykład upowszechniający się właśnie szczególnie w dużych miastach model rodziny 2+2).

Skala nierówności coraz mniejsza

Zmniejsza się obecnie skala nierówności, czyli stosunek zarobków najbiedniejszych do najbogatszych. Jest to z pewnością spowodowane tym, że najbiedniejsi mają największą szansę na uzyskanie pomocy socjalnej od państwa. W 2017 roku 20% najbogatszych zarabiało 4690 zł na rękę, a 20% najbiedniejszych około 1003 zł. Stosunek zarobków bogatszych do biedniejszych wynosi zatem 4,6, a jeszcze 3 lata temu wynosił on 4,9.

źródło: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/postrzeganie-ubostwa-i-nierownosci-dochodowych-w-polsce-wyniki-badania-spojnosci-spolecznej-2018,22,1.html

Inne kraje w luksemburskim raporcie

Najniższe wyniki w wyciąganiu obywateli z ubóstwa osiągnęły kraje takie jak:

  1. Grecja,
  2. Holandia,
  3. Dominikana,
  4. Japonia,
  5. Gwatemala,
  6. Korea Południowa,
  7. Szwajcaria.

Szczególnym przypadkiem jest pamiętna dla wszystkich europejczyków sytuacja z Grecją, która to kilka lat temu bardzo zadłużyła swoich obywateli. W Gwatemali natomiast zaszła dziwna anomalia i z każdym wydawanym przez państwo procentem pieniędzy, liczba biednych rosła o 0,3%.

Polska natomiast znajduje się w niewielkiej grupie państw, w których każdy procent wydatków państwa na cele socjalne zmniejsza ubóstwo o proporcjonalnie taki sam (albo nawet większy) procent. W grupie takich państw znajdują się jeszcze: Wielka Brytania, Irlandia, Czechy oraz RPA.

Jeszcze w 2014 Polska znajdowała się poniżej średniej unijnej pod względem wydatków na zabezpieczenie socjalne. Teraz znajduje się w ścisłej czołówce.

Czy dla Polaków ważne są pieniądze socjalne?

Ostatnie badanie Głównego Urzędu Statystycznego wskazuje, że w 2018 roku 30% Polaków uważało, że o materialne wsparcie rodziny żyjących w ubóstwie powinno zadbać państwo. Jest to o ponad 4% więcej niż w roku 2015. Poparcie społeczne dla interwencjonizmu państwa w zakresie zmniejszania różnic dochodowych oraz przy udzielaniu wsparcia dla najuboższych maleje.

źródło: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/postrzeganie-ubostwa-i-nierownosci-dochodowych-w-polsce-wyniki-badania-spojnosci-spolecznej-2018,22,1.html

O prawie 5% na przestrzeni ostatnich 3 lat zmniejszył się także odsetek osób, które uważają, że zadaniem państwa jest zapewnienie każdemu obywatelowi minimalnych dochodów. O 3% spadł natomiast odsetek osób, które rolę państwa dostrzegają w zmniejszaniu różnic dochodowych.

Czego najbardziej od państwa potrzebują ubodzy?

Z ostatniego raportu GUSU (“Postrzeganie ubóstwa i nierówności dochodowych w Polsce. Wyniki Badania spójności społecznej 2018.”) wynika, że w opinii społecznej osoby żyjące na granicy ubóstwa najbardziej potrzebują od państwa pomocy w znalezieniu pracy. O wiele łatwiej bowiem wyżyć z godnej pensji niż nierzadko groszowych kwot zasiłków i innych pomocy socjalnych.

Pomoc w znalezieniu pracy za jedną z trzech najważniejszych dla ludzi biednych uważa 43% mieszkańców Polski (w wieku powyżej 16 lat). Istotne w opinii ludzi są także usługi społeczne. Zwracamy uwagę przede wszystkim na:

  1. pomoc w pielęgnacji osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych,
  2. zwiększenie dostępności bezpłatnych usług medycznych,
  3. pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego osobom starszym.

źródło: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/postrzeganie-ubostwa-i-nierownosci-dochodowych-w-polsce-wyniki-badania-spojnosci-spolecznej-2018,22,1.html

Zasiłki pieniężne jako istotne wskazuje zaledwie 16% społeczeństwa. Taką pomoc finansową bardziej cenią jedynie sami ubodzy. Wśród nich aż 24% uważa takie wsparcie od państwa za istotne (jest to zatem około 8% społeczeństwa więcej).


Źródła:

https://www.universiteitleiden.nl/binaries/content/assets/rechtsgeleerdheid/fiscaal-en-economische-vakken/economie/documentation-llbifr-dataset-on-relative-poverty-2019-def.pdf

https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/postrzeganie-ubostwa-i-nierownosci-dochodowych-w-polsce-wyniki-badania-spojnosci-spolecznej-2018,22,1.html

https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/zasieg-ubostwa-ekonomicznego-w-polsce-w-2019-roku,14,7.html

author
Dominika Byczek
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Podobne artykuły

Komornicy zajmują coraz więcej rachunków

Niespłacanie długu może skończyć się komornikiem, który w powszechnym mniemaniu zajmuje się głównie wybieraniem z naszego majątku odpowiednich rzeczy do licytacji. Środki na spłatę długu komornik może jednak pozyskać także dzięki zajęciu naszego konta i zajmowaniu wpływających na nie pieniędzy. 

author
Dominika Byczek
21 marca 2018
Ekspertka finansowa, redaktorka, magister Uniwersytetu Gdańskiego. Z zadluzenia.com związana od 2014 roku, redaktor naczelna portalu do 2020 roku. Specjalizuje się w tworzeniu poradników finansowych.

Konto firmowe w EnveloBank

EnveloKonto Firmowe to darmowy rachunek dla przedsiębiorców od EnveloBanku. Klienci otrzymają w całości bezpłatne konto, bezpłatne przelewy do ZUS i US oraz darmowe bankomaty (do końca 2017 roku).

author
Patryk Byczek
28 września 2017
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

PKO BP zarobi w tym roku 3,5 mld zł ?

Prezes banku PKO BP, Zbigniew Jagiełło w rozmowie z PAP Biznes powiedział, że oczekiwany zysk netto za rok bieżący ma wynieść około 3 500 000 000 złotych. Instytucja liczy na to, że zysk za drugi kwartał 2018 będzie wyższy, niż ten przed rokiem.

author
Patryk Byczek
18 lipca 2018
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

Pod lupą Zadluzenia.com – Konto Rozsądne w Alior Banku

„Konto Rozsądne” Alior Banku zajęło pierwsze miejsce w rankingu na najlepszy rachunek osobisty według portalu Money.pl. Konto przetestujemy w ramach serii „Pod lupą Zadłużenia.com”.

author
Patryk Byczek
08 lutego 2014
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.

PKO BP w Wałczu

PKO BP to największy bank w Polsce. Zobacz placówki i oddziały w Wałczu – godziny otwarcia, dane adresowe oraz ofertę.

author
Aleksandra Gościnna
07 października 2019
Ekspertka finansowa, magister Uniwersytetu Gdańskiego i absolwentka studiów podyplomowych na UW. W latach 2021-2023 redaktor naczelny zadluzenia.com. Specjalistka ds. e-marketingu i promocji online.

Alior Bank udostępni nową wersję aplikacji Notowania Pro

Alior Bank poinformował w komunikacie prasowym, że w najbliższym czasie udostępni swoim Klientom nową aplikację służącą do obserwowania notowań. Aplikacja będzie nazywała się „Notowania 5 Pro”, a jej autorem będzie firma Statica. Sprawdzamy szczegóły.

author
Patryk Byczek
25 stycznia 2021
Ekspert finansowy, z zadluzenia.com związany od 2015 roku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor naczelny portalu, specjalizuje się w analizie produktów finansowych, promocji bankowych i recenzowaniu kredytów.
Porównaj