Wskaźnik PMI – co to jest?

Jednym z najważniejszych zadań ośrodków medialnego przekazu jest informowanie opinii publicznej o aktualnej sytuacji gospodarczej kraju. Przekazowi temu służą liczne makro- i mikroekonomiczne wskaźniki opracowywane przez sztaby eksperckie i ekonomistów. Tego typu wskaźnikiem jest przykładowo indeks PMI. Do czego on służy? Co ukazuje? Jaki jest jego wynik dla Polski? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w naszym dzisiejszym artykule.

Wskaźnik PMI – co to jest?

Wskaźnik PMI (którego nazwa pochodzi od angielskiego sformułowania „Purchasing Managers’ Indeks” w dosłownym tłumaczeniu oznaczającego mniej więcej tyle, co „indeks nabywczy menadżerów”) to jeden z najważniejszych wskaźników gospodarczych. Ma on na celu ukazanie aktywności menadżerów nabywających różne dobra i usługi na danym rynku. Można więc powiedzieć, iż jest to wskaźnik aktywności finansowej poszczególnych podmiotów rynkowych i gospodarczych. 

Uważa się, że indeks PMI jest wskaźnikiem wyprzedzającym koniunktury poszczególnych gospodarek. Oznacza to, że wyniki ukazane podczas badania PMI danego obszaru (na przykład kraju lub strefy) niejako zapowiadają przyszłe wyniki PKB. Bo skoro wzrasta aktywność finansowa managerów (zwiększa się nabycie dóbr i usług), można się spodziewać, że wkrótce polepszy się nie tylko sektor produkcyjny, lecz także cała gospodarka – a co za tym idzie, w górę poszybuje PKB badanego obszaru. 

Wskaźnik PMI został opracowany i wdrożony przez amerykańską markę Markit Group. Z kolei odpowiednikiem stosowanym jedynie wobec gospodarki USA jest indeks ISM stworzony przez organizację non-profit działającą pod nazwą Institute for Supply Management. Niezależnie od tego, na który wskaźnik się powołamy, warto wiedzieć, iż wynik indeksu na poziomie 50 pkt jest tzw. „punktem neutralnym”. Wynik wyższy świadczy o dobrej koniunkturze w gospodarce, natomiast niższe notowania oznaczają, że zmiany w gospodarce są negatywne i grożą kryzysem. 

Jak ustala się wskaźnik PMI?

Wskaźnik PMI dla poszczególnych gospodarek ustala się w oparciu o dane zebrane dzięki anonimowym ankietom. Owe badania sondażowe przesyłane są do agencji opracowujących indeks przez managerów z różnych dziedzin, gałęzi i sektorów gospodarki. Przy obliczaniu wskaźnika PMI brane są pod uwagę między innymi takie dane, jak:

1. stan produkcji przemysłowej,
2. ilość i koszt prowadzonej działalności usługowej,
3. efekty prowadzonych działań w skali całego rynku.

Oczywiście uwzględniane w końcowym wyniku wskaźnika parametry mogą się różnić w zależności od tego, jaki obszar poddany jest badaniu. Przykładowo wskaźnik PMI można opracować dla poszczególnych krajów (Polska, Niemcy, USA itp.), a także dla stref takich jak Euro (indeks Eurozone Manufacturing PMI) czy nawet dla całego świata (Global Manufacturing PMI). 

Warto także dodać, iż końcowy wynik indeksu PMI obliczany jest jako średnia ważona z poszczególnych wyników otrzymanych w odpowiedzi od ankietowanych subindeksów. Dostarczone dane korygowane są jedynie o czynniki sezonowe. Końcowy wynik przedstawia procentową liczbę wskazań osób, które w ankiecie określiły sytuację w branży jako lepszą lub gorszą. Jeśli taka sama liczba ankietowanych odpowiedziała, że przemysł poprawił się i pogorszył (50 na 50), wskaźnik utrzymany będzie na poziomie neutralnym tzw. 50. 

Znaczenie wskaźnika PMI

Wskaźnik PMI uważa się za jeden z najważniejszych indeksów gospodarczych – przede wszystkim dlatego, iż jest on wskaźnikiem wyprzedzającym koniunkturę danego obszaru (kraju, strefy, świata). Mówiąc najprościej, jak to możliwe, wyniki ukazane podczas badania PMI niejako zapowiadają przyszłe wyniki PKB danej gospodarki. Bo skoro wzrasta aktywność finansowa managerów (zwiększa się nabycie dóbr i usług), można się spodziewać, że wkrótce polepszy się nie tylko sektor produkcyjny, lecz także cała gospodarka. A co za tym idzie, w górę poszybuje Produkt Krajowy Brutto badanego obszaru.

Warto także docenić wysoką wiarygodność wskaźnika PMI. Wynika ona z faktu, iż indeks ten bazuje bezpośrednio na odpowiedziach ankietowych menedżerów odpowiedzialnych w firmach za  podejmowanie decyzji biznesowych (zamówienia, produkcja, dostawy, zatrudnienie, zapasy itp.). To właśnie kierownicy najważniejszych działów udzielają informacji, czy z lokalną koniukturą jest lepiej, gorzej, czy bez zmian w stosunku do poprzedniego miesiąca. 

Dane zebrane dzięki anonimowym badaniom ankietowym spośród wielu dziesiątek tysięcy firm i korporacji są zliczane poprzez nadanie odpowiednich wag poszczególnym odpowiedzim. „Lepiej” otrzymuje wartość równą 100 pkt, „bez zmian” – 50 pkt, a „gorzej” – 0 pkt. Zsumowanie wszystkich udzielonych odpowiedzi i podzielenie ich przez liczbę osób biorących udział w badaniu pozwala na otrzymanie końcowego wskaźnika PMI. Jeśli wynosi on więcej niż 50 pkt, oznacza to, iż większość ankietowanych uznała, że koniunktura się poprawia. 

Wskaźnik PMI dla Polski

Jak wspomnieliśmy już we wcześniejszych sekcjach artykułu, wskaźnik PMI może być ustalony nie tylko dla poszczególnych sektorów gospodarczych, lecz także krajów, stref (na przykład strefa euro) czy nawet dla całego świata. Podobny indeks cyklicznie, to znaczy raz w miesiącu, przeprowadzany jest dla Polski. Ostatnie jego wyniki nie były niestety optymistyczne, a co gorsza – znacznie przekroczyły spodziewany spadek gospodarczy Polski. 

W lutym bieżącego roku (2020) wskaźnik PMI opracowany dla Polski wyniósł 48,2 punktu. Przypomnijmy, że wynik indeksu na poziomie 50 punktów uznawany jest za neutralny, wynik wyższy od 50 – za pozytywny, a niższy niż 50 – za negatywny. Jeśli wskaźnik spadnie poniżej 40 punktów, uważa się, iż dany obszar (na przykład kraj) wkracza w fazę pogłębiającego się kryzysu gospodarczego. 

Polsce do kryzysu jeszcze daleko, choć już teraz nie można bagatelizować pogorszających się wyników gospodarczych, a zwłaszcza spadającego wskaźnika PMI. Jeszcze wiosną 2019 roku indeks PMI wynosił 48,8 punktów. Niestety na przełomie ostatnich miesięcy jego wartość się wahała, a ostatecznie spadła, co zdaniem ekspertów uznać można za szybką i gwałtowną zmianę – oczywiście na niekorzyść. Ostatni nienegatywny wynik indeksu PMI dla Polski (równy lub wyższy niż 50 punktów) odnotowano w październiku 2018 roku. Od tamtej pory sukcesywnie spada polska produkcja, a tym samym spowalnia gospodarka.

Podsumowanie