Zobowiązania krótkoterminowe – co to jest?

W czasach, gdy każdy z nas goni za sukcesem, karierą i marzeniami, zobowiązanie długoterminowe przestały wydawać się atrakcyjne. O wiele większą popularnością cieszą się natomiast zobowiązania krótkoterminowe. Sprawdziliśmy więc, jakie należności uznaje się za krótkoterminowe i w jaki sposób prawo reguluję ową kwestię. 

Co to są zobowiązania krótkoterminowe?

Zobowiązania krótkoterminowe (ang. short-term liabilities) to wszystkie te zobowiązania, których okres spłaty wynosi nie więcej niż 12 miesięcy. Do ich grona zalicza się więc zarówno „chwilówki” przyznawane na 21 czy 30 dni, pożyczki bankowe udzielone na rok, a nawet limity kredytowe, jakie bank uruchomił na naszym koncie na okres przykładowo sześciu miesięcy. 

Jednak zobowiązania krótkoterminowe to nie tylko pożyczkowe czy kredytowe produkty. Są nimi także i zobowiązania handlowe, na przykład faktury przelewowe lub finansowe zobowiązania względem zatrudnionych pracowników. Do zobowiązań krótkoterminowych zalicza się także pulę nieopłaconych należności na rzecz instytucji publicznoprawnych (podatki, składki na ZUS itp.).

W praktyce rachunkowej owy maksymalnie 12-miesięczny okres spłaty zobowiązań krótkoterminowych liczony jest od tak zwanego dnia bilansowego. Jest nim po prostu dzień, w jakim dany podmiot (przedsiębiorstwo) sporządziło sprawozdaniem finansowe za dany rok obrotowy. Wówczas ustalaniem zobowiązań zajmuje się dział księgowy. 

Jednak w życiu codziennym każdego z nas zobowiązania krótkoterminowe nie wymagają od nas sporządzenia bilansu. Sprawa jest o wiele prostsza: za krótkoterminowe zobowiązanie uznamy po prostu te zobowiązania, jakie zaciągamy, wiedząc, że okres ich spłaty nie jest dłuższy niż 12 miesięcy. Mowa przede wszystkim o pożyczkach (zarówno bankowych, jak i pozabankowych – prywatnych, rodzinnych czy tych z firm pożyczkowych). 

Podstawa prawna

Aktem prawnym, jaki w sposób wyczerpujący definiuje zobowiązania krótkoterminowe, jest Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości. Dokument ten wszedł w życie wraz z początkiem 1995 roku. Jego ujednoliconą treść znaleźć można w Dzienniku Ustaw nr 121 na rok 1994, pod pozycją 591. 

Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż wedle ustawy zobowiązania krótkoterminowe zaliczane są zarówno do: 

1. aktywów danego podmiotu (zasobów majątkowych, które w przyszłości spowodują wpływ korzyści ekonomicznych);
2. jego pasywów (zewnętrznych źródeł, z jakich pochodzą poszczególne środki gospodarcze).

Skąd taka rozbieżność? To proste. Zobowiązania krótkoterminowe mogą zostać udzielone przez nas, dzięki czemu w przyszłości się wzbogacimy – głównie poprzez odsetki. Wówczas mowa o naszych aktywach. Jeśli jednak to nie my, lecz ktoś inny udzieli nam krótkoterminowego finansowania (na przykład pożyczki), mowa będzie o pasywach. 

Zobowiązania krótkoterminowe – przykłady

Katalog zobowiązań krótkoterminowych jest naprawdę długi. Zasadniczo za tego typu zobowiązania możemy uznać każdą należność, do której końca spłaty pozostało co najwyżej 12 miesięcy. Nie ma znaczenia natomiast, czy to my jesteśmy dłużni owej spłaty, czy to może ktoś inny jest jej dłużny wobec nas. Jedyne rozróżnienie, jakiego będziemy używać w tym przypadku, to aktywa lub pasywa. 

Jaka jest różnica między aktywami a pasywami? Mówiąc najprościej, jak to możliwe, aktywami określamy te zobowiązania, których udzieliliśmy my sami, dzięki czemu w przyszłości się wzbogacimy (głównie poprzez odsetki). Jeśli jednak to nie my, lecz ktoś inny udzieli nam finansowania (na przykład pożyczki), mowa będzie o pasywach.

Za zobowiązania krótkoterminowe można uznać także te zobowiązania, jakie w ramach wcześniejszego bilansu uznane były za długoterminowe, lecz obecnie okres ich spłaty wynosi nie więcej niż 12 miesięcy.

Przykładem tego może być kredyt hipoteczny. Przez wiele lat uznajemy jego spłatę za zobowiązanie długoterminowe, jednak gdy do końca harmonogramu opłacania rat pozostanie mniej niż rok, mowa będzie o zobowiązaniu krótkoterminowym. 

Podsumowanie