Kwota wolna od zajęcia komorniczego

Kwota wolna od zajęcia komorniczego interesuje praktycznie wszystkie osoby, które na mocy tytułów wykonawczych są w trakcie egzekucji komorniczej. Z reguły egzekucja jest efektem niespłaconych na czas pożyczek na dowód albo kredytów gotówkowych, a także nieopłaconych kar pieniężnych przewidzianych w umowach.

Bardzo często do zajęcia komorniczego dochodzi także wobec osób, które powinny opłacać na rzecz dziecka lub partnera świadczenia alimentacyjne, a nie robią tego. Wobec takich osób prawo dotyczące kwoty wolnej od potrąceń komorniczych jest o wiele surowsze niż wobec pozostałych.

Kwota wolna od zajęcia komorniczego, to – jak sama nazwa wskazuje – kwota bezpieczna, taka, której komornik pod żadnym pozorem nie może zająć. Z reguły mówi się, że kwota wolna od zajęcia jest równa kwocie minimalnego wynagrodzenia, ale sprawa jest bardziej skomplikowana.

Ogólnie rzecz biorąc – wysokość kwoty wolnej od potrąceń zależy od kwoty wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w danym roku. Kwota wolna od potrąceń w przypadku wynagrodzenia za pracę wynosi tyle, co kwota netto minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy.

Po wzroście minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku do kwoty 3490 zł w pierwszej połowie roku i 3600 zł w drugiej połowie roku, kwota wolna w większości przypadków będzie wynosić odpowiednio około 2700 zł lub 2800 zł. Podniesione minimalne wynagrodzenie to automatycznie wyższa kwota wolna przy wszczęciu egzekucji.

Kwota wolna od zajęcia komorniczego na umowie o pracę wynosić będzie wobec większości osób fizycznych – jak wyżej wskazaliśmy:

• 2709 zł – od 1 stycznia 2023 do 30 czerwca 2023,
• 2784 zł – od 1 lipca do 31 grudnia 2023.

W większości przypadków kwotę netto wylicza się dla wynagrodzenia po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. W rzadszych przypadkach wpływ na wysokość tej kwoty może mieć to, czy osoba zatrudniona:

• jest uczestnikiem PPK (czyli programu oszczędzania na przyszłą emeryturę),
• korzysta z ulgi PIT dla młodych , dzięki której od wynagrodzenia pracownika nie są pobierane zaliczki na podatek dochodowy,
• wybrał podstawowe koszty uzyskania przychodu czy podwyższone koszty uzyskania przychodu,
• korzysta z kwoty zmniejszającej podatek (PIT-2).

Wziąwszy pod uwagę te wszystkie wymienione wyżej aspekty istnieje wiele wariantów ustalania kwoty wolnej od potrąceń dla pracownika, który korzysta/nie korzysta ze zwolnienia PIT dla młodych i uczestniczy/nie uczestniczy w PPK (czyli czy dokonuje wpłat podstawowych). Już samo niekorzystanie z kwoty zmniejszającej podatek dochodowy przynosi na przykład obniżenie kwoty wolnej z 2709 zł do 2409 zł (w pierwszej połowie roku).

Przy niepełnym wymiarze godzin kwota wolna od zajęcia komorniczego zmniejsza się proporcjonalnie do wymiaru etatu. Jak to obliczamy?

• jeżeli pracujemy na 1/2 etatu, kwota wolna będzie wynosiła 1354,50 zł w pierwszej połowie roku i 1392 zł w drugiej połowie roku,
• jeżeli pracujemy na 1/4 etatu, kwota wolna będzie wynosiła 667 zł w pierwszej połowie roku i 669 zł w drugiej połowie roku,
• jeżeli pracujemy na 1/8 etatu, kwota wolna będzie wynosiła 333,50 zł w pierwszej połowie roku i 334,50 zł zł w drugiej połowie roku.

Umowa zlecenie oraz umowa o dzieło to tzw. umowy śmieciowe. Nazwa ta jest nieprzypadkowa – nie obowiązuje na nich wynagrodzenie minimalne i nie obowiązują także kwoty wolne od potrąceń. Oznacza to, że z umowy zlecenie i umowy o dzieło 100% wypłaty zajmie komornik.

Jednak… w przypadku umowy zlecenie nie zawsze musi tak być. Jeżeli spełnimy kilka warunków i postaramy się, by przedstawić je rzeczowo komornikowi, jest nawet szansa na to, że komornik potraktuje nasze zarobki z umowy śmieciowej na tych samych zasadach, na których traktuje umowę o pracę. Warunki, które musimy spełnić, to:

• dochody z tej umowy to musi być jedyne źródło dochodu dłużnika,
• status osoby fizycznej,
• stały charakter zarobków (wypłata musi wpływać regularnie i co najmniej przez kilka poprzednich miesięcy).

Zajęcie komornicze a umowa o dzieło

Przy umowie o dzieło powyższe warunki nie mają zastosowania, bo umowa ta nigdy nie charakteryzuje się stałością kwoty lub zleceń, dlatego wpływy z umowy o dzieło będą w 100% zajęte przez komornika.

Rząd poinformował już, że najniższa emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta rodzinna i renta socjalna wzrosną w 2023 roku do 1588,44 zł z 1338,44 zł. Oznacza to automatycznie również wzrost kwoty wolnej od potrąceń dla emerytów i rencistów. Tutaj jednak obowiązują inne zasady niż w przypadku wynagrodzenia minimalnego – w przypadku emerytów i rencistów podlega zajęciu kwota, która przekracza 75% świadczenia minimalnego (kwoty brutto).

Zajęcie komornicze a renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy

W przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy komornik również musi pozostawić do dyspozycji dłużnika 75% wysokości renty. Sama wysokość tej renty wynosi natomiast 75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Ile wyniesie więc kwota wolna od zajęcia dla osób, które są częściowo niezdolne do pracy?

• 752,87 zł od stycznia do marca 2023 roku
• 893,50 zł od marca do grudnia 2023 roku

Osób fizycznych do 26 roku nie dotyczy podatek dochodowy, dlatego kwota wolna od potrąceń komorniczych jest dla nich równa kwocie brutto wynagrodzenia minimalnego. Wyniesie więc 3490 zł w pierwszej połowie roku i 3600 zł w drugiej połowie roku.

Kwota wolna od zajęcia dla osób poniżej 26 roku życia

• 3490 zł – od 1 stycznia do 30 czerwca 2023
• 3600 zł – od 1 lipca do 31 grudnia 2023

Pamiętajmy także, że zgodnie z obowiązującymi przepisami istnieje także cały katalog świadczeń, które są dla komornika nietykalne. Są to na przykład świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, 500 plus, świadczenia alimentacyjne, a także świadczenia integracyjne.

Komornik może natomiast zająć wybrane świadczenia socjalne (określone w Ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), w szczególności: zasiłek macierzyński, zasiłek chorobowy czy zasiłek pogrzebowy. Więcej na ten temat piszemy w artykule Co może zająć komornik sądowy? Sprawdź nasz poradnik.

Podsumowanie

1. Najprościej można powiedzieć, że od egzekucji komorniczej chroniona jest kwota wynagrodzenia minimalnego wyznaczonego na dany rok.
2. Kwotę wolną od zajęcia komornik zawsze musi pozostawić na koncie dłużnika.
3. Istnieje katalog świadczeń, które nie wchodzą w egzekucję komorniczą.
4. Najlepiej przed egzekucją chroni uzyskiwanie wynagrodzenia z umowy o pracę.
5. Umowa o dzieło i zlecenie w żaden sposób nie zapewniają kwoty wolnej od zajęcia komorniczego.