Skąd bank ma pieniądze?
Skąd biorą się pieniądze? Czy ktoś kontroluje ilość gotówki w obiegu? Jaką rolę odgrywa w tym wszystkim bank centralny? I skąd banki komercyjne mają środki na wypłatę pożyczek dla swych klientów? Sprawdź szczegóły.
Skąd bank ma pieniądze dla Klientów
Wielu konsumentów uważa, że pieniądze „tak po prostu są” – mamy je w naszych portfelach, na rachunkach bankowych, w skarbonkach czy na lokatach. Stale wymieniamy się nimi, by uzyskać towar czy zapłacić za wykorzystaną usługę. A skąd bierzemy pieniądze? Skąd banki w Polsce biorą pieniądze na np. kredyty gotówkowe czy kredyty hipoteczne? Coż, to zależy: od naszych rodziców, pracodawców, zleceniodawców, z pomocy społecznej, z obligacji i transakcji giełdowych itp. Źródeł pochodzenia pieniądza jest naprawdę wiele.
Warto jednak zauważyć, że powyższy tok myślenia jest rozumowaniem w skali mikro. Gdy poszerzymy wyobrażeniowe horyzonty, dostrzeżemy, że podmiot, od którego pochodzą nasze pieniądze, też musiał je od kogoś otrzymać. A te kolejna osoba otrzymała pieniądze od jeszcze wcześniejszego płatnika. Gdzieś jednak musiał zacząć się cały ciąg płatniczy – w końcu nic nie bierze się z nikąd. No więc skąd pochodzą wszystkie nasze pieniądze?
Współczesne banknoty drukowane są w Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. To właśnie stamtąd trafiają one w dalszą drogę, służąc za środek płatnicy przy kolejnych wymianach i transakcjach. Natomiast bilon, czyli monety, bity jest w Mennicy Polskiej. Cały ten proces jest jednak o wiele bardziej skomplikowany. W końcu PWPW i Mennica nie mogą wytwarzać tyle pieniędzy, ile tylko zechcą. Produkcja jest zależna od szeregu makro- i mikroekonomicznych czynników, a nad całym jej przebiegiem czuwa bank centralny.
NBP kontroluje ilość pieniądza w obiegu
Aby siła nabywcza pieniądza była wysoka, a więc aby pieniądz posiadany przez nas miał wysoką wartość rzeczywistą i pozwalał na zakup wielu dóbr, nie można dopuścić do sytuacji, gdy w obiegu znajdzie się zbyt duża ilość wolnej gotówki. Jeśli pieniądz stanie się ogólnodostępny, jego wartość spadnie – to naturalne zjawisko w ekonomii. Zresztą zauważyć je można w każdej innej dziecinie życia. Bo czy niekończące się wakacje mogą cieszyć? Czy deser zajadany bez końca może jeszcze dawać przyjemność?
Nad tym, by Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych wraz z Mennicą Polską nie wytwarzały zbyt dużej ilości pieniądza, czuwa bank centralny Rzeczypospolitej – Narodowy Bank Polski. To właśnie ten organ decyduje o tym, ile pieniędzy, kiedy i w jakiej formie ma trafić do powszechnego obiegu. W ten sposób zasilane są polskie banki, które później służą konsumentom nowym zasobem kapitału.
Dlaczego bank centralny musi kontrolować podaż pieniądza (jego ilość w obiegu)? Pytanie to jest często zadawane ekspertom z dziedziny ekonomii. Nadmiar gotówki prowadzi w prosty sposób do spadku realnej wartości pieniądza, a więc de facto do obniżenia jego siły nabywczej. Z kolei niedobór pieniądza powoduje, że każdy kolejny element gospodarki zaczyna się zadłużać i działać z opóźnieniem. Gospodarka spowalnia i pogłębia się kryzys. Chciałoby się powiedzieć: tak źle i tak niedobrze. Nic bardziej trafnego.
Skąd banki biorą pieniądze?
Wiemy już, że pieniądz produkowany jest w Polsce w dwóch miejscach: Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych (banknoty) oraz w Mennicy Polskiej (monety). Wiemy także, że nad podażą pieniądza, a więc ilością wyprodukowanej gotówki która trafia do obiegu rynkowego, czuwa bank centralny. W przypadku Polski ową instytucją jest Narodowy Bank Polski. Pozostaje jednak jeszcze jedno pytanie: skąd banki komercyjne biorą pieniądze?
Wielu z nas zastanawia się nad tym, skąd banki mają pieniądze na to, by wypłacić nam kredyt lub pożyczkę. Sprawa ta w gruncie rzeczy jest prosta. Po po pierwsze, każdy bank rozpoczynający działalność posiada pewien kapitał własny. Zdaniem ekspertów owy kapitał często wynosi od 5 do 30 miliardów złotych. Oczywiście nie służy on wydaniu, lecz zainwestowaniu poprzez udzielanie oprocentowanych pożyczek i kredytów.
Każda kwota, jaką bank wypłaca na rzecz klienta, wraca do banku z „bonusem”. Jest nim oczywiście równowartość oprocentowania, jakie przewidziane zostało dla konkretnej oferty bankowej. Warto w tym miejscu dodać, iż banki nie zatrzymują dla siebie całej wartości odsetek, lecz jedynie część w bankowości nazywaną marżą. Pozostała kwota odpowiadająca tak zwanej stopie procentowej (stopie bazowej) trafia do banku centralnego.
Podsumowanie
Skąd bank ma pieniądze?
- Pieniądze nie biorą się znikąd. Proces ich wytwarzania stale przebiega, a uczestniczy w nim wiele państwowych instytucji odpowiedzialnych za funkcjonowanie krajowego rynku finansowego.
- Współczesne banknoty drukowane są w Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. To właśnie stamtąd trafiają one w dalszą drogę, służąc za środek płatnicy przy kolejnych wymianach i transakcjach. Natomiast bilon, czyli monety, bity jest w Mennicy Polskiej.
- Nad tym, by Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych wraz z Mennicą Polską nie wytwarzały zbyt dużej ilości pieniądza, czuwa bank centralny Rzeczypospolitej – Narodowy Bank Polski.
- Narodowy Bank Polski decyduje o tym, ile pieniędzy, kiedy i w jakiej formie ma trafić do powszechnego obiegu. W ten sposób zasilane są polskie banki, które później służą konsumentom nowym zasobem kapitału.
- Zbyt duża ilość gotówki w obiegu prowadzi do osłabnięcia siły nabywczej pieniądza, natomiast zbyt mała – do ucisku, spowolnienia handlu i załamania gospodarki.
- Banki komercyjne także nie biorą pieniędzy znikąd. Każdy bank rozpoczynający działalność posiada pewien kapitał własny. Nie służy on wydaniu, lecz zainwestowaniu poprzez udzielanie oprocentowanych pożyczek i kredytów.
- Każda kwota, jaką bank komercyjny wypłaca na rzecz klienta, wraca do banku z „bonusem”. Jest nim oczywiście równowartość oprocentowania, jakie przewidziane zostało dla konkretnej oferty bankowej.
- Banki komercyjne nie zatrzymują dla siebie całej wartości oprocentowania, lecz jedynie tą jego część, która w bankowości nazwana została marżą. Pozostała kwota odpowiadająca tak zwanej stopie procentowej (stopie bazowej) trafia do banku centralnego.
Wszystkie komentarze
Artykuł w mętny sposób ma przekonać czytelnika, że nowe pieniądze powstają tylko za zgodą i pod nadzorem banku centralnego. W rzeczywistości większość pieniędzy powstaje w trakcie udzielania kredytów przez banki komercyjne. Pieniądze te są „wykreowane” dosłownie w momencie udzielenia przez bank kredytu, nie są to żadne pieniądze przelane z innego konta na konto kredytobiorcy. Duża akcja kredytowa oznacza jednocześnie inflację, gdyż dużo udzielonych kredytów to dużo nowo powstałych pieniędzy. Natomiast pieniądz gotówkowy jest zapewniany przez bank centralny, chociaż gotówka to tylko około 12% ilości pieniądza istniejącego w gospodarce.
Dodaj komentarz