Czy komornik może zająć Pracownicze Plany Kapitałowe?

Komornik a Pracownicze Plany Kapitałowe

PPK nie jest obowiązkowe, ale można się spodziewać, że coraz więcej osób – w tym dłużników – zdecyduje się skorzystać z rządowego planu oszczędzania. W związku z tym pytanie o to, czy środki z PPK może zająć komornik, może zadawać sobie coraz więcej osób. Od razu podajemy odpowiedź na pytanie, czy środki te w istocie podlegają egzekucji komorniczej.

Warto jednak wyjaśnić, skąd te rozbieżności i odpowiedzieć na wszystkie pytania dotyczące związku PPK z egzekucją komorniczą. W pierwszej części wyjaśniamy, dlaczego dłużnikom niealimentacyjnym komornik nie może zająć PPK, a w drugiej omawiamy kwestię egzekucji alimentów z PPK.

Wskażemy również, jaka jest podstawa prawna dotycząca zajęcia komorniczego oraz jaki jest maksymalny procent zajęcia i kwota wolna od egzekucji.

Komornik a PPK – długi niealimentacyjne

Przede wszystkim powtórzmy raz jeszcze, że komornik nie zajmie środków odłożonych na PPK osobom, których długi nie pochodzą z niespłaconych alimentów.

Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych weszła w życie z dniem 1 stycznia 2019 roku. Jednocześnie z wprowadzeniem tej ustawy zmienione zostały konkretne zapisy w kodeksie pracy. Obowiązek wyliczania kwoty należnej pracownikowi i komornikowi spoczywa na pracodawcy osoby, wobec której prowadzona jest egzekucja komornicza.

Zajęcie PPK – podstawa prawna

To pracodawca potrąca z wynagrodzenia to, co nakazuje mu prawo. Dotychczas przed wyliczeniem, ile pieniędzy przekazać komornikowi, pracodawca musiał od wypłaty odliczyć:

• składki na ubezpieczenia społeczne,
• zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Po zmianie przepisów do tej listy dochodzi też kwota wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego.

Zatem aby wyliczyć kwotę do potrąceń komorniczych, pracodawca musi od 1 stycznia oprócz składek ZUS i zaliczek na PIT dokonać odliczenia PPK. Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych wpłynęła także na zmianę zapisu dotyczącego kwoty wolnej od potrąceń. Jest ona kwotą minimalnego wynagrodzenia pomniejszoną o wpłatę na pracownicze plany kapitałowe.

Jak pracodawca oblicza wypłatę dla pracownika, który ma egzekucję komorniczą nie z powodu alimentów i jest zapisany do PPK?

1. Pracodawca bierze kwotę wypłaty brutto.
2. Odlicza z niej obowiązkowe składki na ZUS i podatek dochodowy.
3. Wylicza z kwoty brutto 2% na wpłatę na PPK.
4. Na kwotę wypłaty dla pracownika rezerwuje wysokość minimalnej krajowej i odlicza od niej składkę na PPK.
5. Wypłatę netto pomniejszoną o składkę na PPK przekazuje pracownikowi.
6. Całą pozostałą kwotę przekazuje komornikowi.

Wobec dłużników niealimentacyjnych komornik nie może przeprowadzić egzekucji komorniczej ze środków, które pracownik przeznacza na pracownicze plany kapitałowe. Ile zatem z wypłaty trafi do komornika?

Jeżeli wypłaty brutto pracodawca odliczy składki na PIT i ZUS – zostaje kwota netto wynagrodzenia. Z zasady PPK, choć wyliczane są z kwoty brutto wynagrodzenia, odliczane są już od kwoty netto. Osobie, która zarabia minimalną krajową, kwota wypłaty również zostanie pomniejszona o wpłatę na PPK. Środki te nie trafią jednak do komornika, a na indywidualne konto pracownika.

Osobom zarabiającym powyżej minimalnej krajowej mającym egzekucję komorniczą również zostanie wypłacona kwota płacy minimalnej pomniejszona o wpłatę na pracownicze plany kapitałowe. Jeżeli przez zajęcia komornicze nasz budżet miesięczny się nie spina, możemy skorzystać z pożyczek z komornikiem, dostępnych właśnie dla osób, które są w trakcie egzekucji.

Potrącenia komornicze a PPK 

Komornicy mają prawo dokonać potrącenia z PPK tylko wobec dłużników alimentacyjnych. Co więcej – osobom, które nie płacą na czas alimentów, komornik zabierze nie tylko ich część PPK, ale i te środki, które do PPK dokłada im państwo. Zajęciu komorniczej podlega bowiem zarówno część wpłacana na PPK przez pracownika, jak i część wpłacana przez Skarb Państwa. 

Zajęcie komornicze z PPK – jak obliczyć?

Przy długach niealimentacyjnych nie obliczamy zajęcia komorniczego, ponieważ komornik nie ma prawa takim osobom zająć środków z PPK.

Przy długach alimentacyjnych zajęcie komornicze może sięgać 100% środków odkładanych na PPK.

Komornik a PPK – długi alimentacyjne

Choć teoretycznie przepisy kodeksu pracy wskazują, że wpłaty na pracowniczy plan kapitałowy nie mogą być zajęte przez komornika, to wobec alimenciarzy przepisy te nie obowiązują. Tutaj należy wziąć pod uwagę ustawę o pracowniczych planach kapitałowych, a konkretnie artykuł 95.

Komornik ma zatem prawo zająć całą kwotę przeznaczoną na wpłaty na pracowniczy plan kapitałowy. Co ciekawe – cała kwota oznacza nie tylko wpłaty pracownika, ale i pracodawcy.

Rodzi się zatem pytanie, czy osobie, która jest w trakcie egzekucji alimentów, opłaca się w ogóle być zapisanym do PPK? Potencjalnie nie odłoży na swoją emeryturę żadnych pieniędzy, ponieważ wszystko, co będzie odciągane z jej pensji na PPK, trafi do komornika.

Z drugiej jednak strony składka na PPK nie jest opłacana wyłącznie z pensji pracownika. Wkład finansowy w comiesięczną wpłatę ma także pracodawca. Istnieje zatem możliwość, że alimenciarze będą wykorzystywać ten system do spłacania długu nie ze swoich pieniędzy. Co więcej, komornik będzie mógł ściągnąć kwotę na poczet alimentów nawet z rocznego bonusu, który w ramach PPK jest zapewniony przez państwo.

Tak czy inaczej – alimenciarze nie mają szans zaoszczędzić na własną emeryturę dzięki PPK. Ich długi są uznawane przez państwo za priorytetowe i większość praw, które chronią innych dłużników, nie dotyczy osób nieopłacających alimentów.

Podsumowując należy stwierdzić, że alimenciarzom komornik bezwzględnie może zająć całą kwotę wpłaty na pracownicy plan kapitałowy. Nie chroni ich przed tym żadne prawo.