Komornik skarbowy – najważniejsze informacje

Komornik skarbowy zajmuje jedno z czołowych stanowisk koordynujących w Urzędzie Skarbowym – jest kierownikiem Działu Egzekucyjnego.  Naczelnym zadaniem komornika skarbowego jest przymusowe ściąganie zaległych należności pieniężnych na rzecz skarbu państwa.

Podmiotem, wobec którego komornik skarbowy ma prawo zastosować ową procedurę egzekucji administracyjnej, jest osoba niewywiązująca się z zobowiązań pieniężnych zaciągniętych wobec instytucji podległych administracji państwowej.

Oprócz przymusowego ściągania zaległości komornik skarbowy (nazywany także poborcą skarbowym lub egzekutorem) kieruje i kontroluje pracę pozostałych pracowników Działu Egzekucyjnego, a przede wszystkim – ponosi pełną odpowiedzialność za pracę całego Działu.

Wytyczne pracy komornika skarbowego określone zostały w Ustawie z dnia 17. czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Poborca skarbowy ma prawo ścigać Zobowiązanych, którzy nie wywiązali się z zapłacenia m.in.: podatku dochodowego od osób fizycznych lub prawnych, podatku od towarów i usług, podatku od nieruchomości lub podatku rolnego. Oprócz wyżej wymienionych zobowiązań egzekutor ma prawo ściągać należności dotyczące zaległych składek ZUS i KRUS, a także mandatów, grzywn i kar pieniężnych wymierzonych przez organy administracji publicznej.

Warto też wspomnieć o nieuregulowanych opłatach za abonament radiowo-telewizyjny i akcyzy od produktów tytoniowych i alkoholowych – za ich ściągnięcie od Zobowiązanego także odpowiada komornik skarbowy. Co więcej, komornik skarbowy działa na podstawie wydanego przez wierzyciela tytułu wykonawczego. Zanim jednak taki tytuł trafi do Działu Egzekucji Urzędu Skarbowego, wierzyciel ma obowiązek pisemnie upomnieć Zobowiązanego o konieczności wywiązania się z zaległości.

Najprostszym i naczęściej stosowanym sposobem egzekwowania należności przez komornika skarbowego jest pobranie gotówki.

Zdarza się także tak, iż poborca jest zmuszony zająć wynagrodzenie za pracę Zobowiązanego. Ma on do tego prawo, o ile owa pensja przekracza minimalne wynagrodzenie. Kwota ta bowiem jest prawnie wolna od potrąceń. Kolejnym sposobem egzekwowania należności jest zajęcie świadczenia z ZUS. Poborca skarbowy pobiera zwykle ok. 30% kwoty świadczenia.

Egzekutorzy praktykują także zajęcie rachunku bankowego Zobowiązanego lub jego wierzytelności z tytułu zwrotu nadpłat podatku dochodowego.Ostatnią drogą egzekucji jest natomiast zajęcie ruchomości i nieruchomości.

Bywa tak, że Zobowiązany nie dysponuje niczym, co mogłoby zostać zajęte przez komornika skarbowego w ramach egzekucji administracyjnej – stracił prace, nie wykazuje przychodów ze świadczeń socjalnych, nie posiada środków na koncie. W takich wypadkach poborca musi udać się do domu Zadłużonego celem dokładnego ustalenia jego sytuacji majątkowej. Przygotowując raport, komornik ma prawo wystosować do wierzyciela pytania o znajomość ukrywanych szczegółów finansowej sytuacji Zobowiązanego.

Gdy żadne próby podjęcia się egzekucji administracyjnej się nie powiodą, następuje zbieg egzekucji skarbowej i sądowej. Specjalny wniosek komorniczy trafia do sądu, gdzie orzeka się dalsze postępowanie wobec Zobowiązanego.

Komornik sądowy i komornik skarbowy to dwa zupełnie odrębne stanowiska. Różni je od siebie nie tylko zakres obowiązków i działań, lecz przede wszystkim – podstawa prawna. Komornicy sądowi działają na mocy Ustawy z dnia 29. sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. Komorników skarbowych dotyczy natomiast Ustawa z dnia 17. czerwca 1996 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Poborcy skarbowi zajmują się sprawami dotyczącymi zaległych należności pieniężnych względem instytucji podległych administracji państwowej. Z kolei komornika sądowego nie dotyczą należności obciążające skarb państwa. Jego rolą jest egzekwowanie należności cywilnych – a więc tych, których wierzycielami nie są organy państwowe, lecz prywatne. Oba stanowiska komorników znacznie różnią się też w kwestii zarobków i formalnych wytycznych pracy. I tak na przykład na mocy ustawy z 1997 roku komornicy sądowi stali się niezależnymi finansowo przedsiębiorcami.

Przestali oni podlegać sądom rejonowym i przenieśli się do prywatnych kancelarii. Z drugiej jednak strony zostali oni obarczeni wszelkimi kosztami funkcjonowania swych biur, zyskali możliwość pracy „na własną rękę”. Tak więc jeśli komornik sądowy chce zarabiać więcej – może pracować więcej. Jego aktywnością, jako prywatnego przedsiębiorcy, nikt nie ma prawa sterować.

Komornicy skarbowi są pod tym względem w o wiele gorszej sytuacji. Pełnią oni rolę funkcjonariusza państwowej administracji, a więc są urzędnikami na etacie.

Wspomniane wcześniej Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów nakłada na komorników skarbowych obowiązek posiadania wykształcenia wyższego.

Komornik skarbowy, jako kierownik Działu Egzekucyjnego w Urzędzie Skarbowym, pełni kluczową rolę w przymusowym ściąganiu zaległych należności pieniężnych na rzecz skarbu państwa. Jego głównym zadaniem jest egzekucja administracyjna wobec osób, które nie wywiązują się z zobowiązań pieniężnych wobec instytucji podległych administracji państwowej. Komornik skarbowy, nazywany również poborcą skarbowym lub egzekutorem, ma prawo stosować różne metody egzekucji, takie jak zajęcie gotówki, wynagrodzenia za pracę, świadczenia z ZUS, rachunku bankowego czy nieruchomości.

Podobnie jak komornik sądowy, komornik skarbowy musi spełniać określone wymagania, takie jak wykształcenie wyższe, niekaralność, znajomość przepisów dotyczących egzekucji administracyjnej, odporność na stres i komunikatywność. Pomimo podobieństw w nazwie, obie te funkcje różnią się podstawami prawnych oraz zakresem obowiązków. Komornik skarbowy działa na podstawie Ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i egzekwuje należności na rzecz skarbu państwa, podczas gdy komornik sądowy zajmuje się należnościami cywilnymi, których wierzycielem są osoby prywatne, a nie organy państwowe.

W kontekście wynagrodzenia, komornik skarbowy jest urzędnikiem na etacie, podlegającym rządowym wytycznym, podczas gdy komornik sądowy jest niezależnym finansowo przedsiębiorcą, mającym możliwość pracy na własną rękę. Oba stanowiska wymagają specjalistycznej wiedzy i umiejętności, a wybór między nimi zależy od charakteru egzekucji oraz preferencji zawodowych kandydata.