Zasiłki w Polsce

Państwo oferuje potrzebującym obywatelom pomoc, m.in. tę finansową. Jednym ze sposobów rządowego wsparcia jest wypłacanie pieniężnych świadczeń nazywanych powszechnie zasiłkami. W Polsce wypłaca je: Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Ośrodek Pomocy Społecznej.  Z jakich zasiłków mogą korzystać Polacy? Sprawdzamy także, kto może liczyć na ich przyznanie, jakie należy spełnić kryteria, by móc skorzystać z państwowej pomocy pieniężnej.

Zasiłki wypłacane są w Polsce z ramienia dwóch instytucji: albo z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, albo z ośrodków pomocy społecznej. ZUS zajmuje się wypłatą przede wszystkich tych świadczeń, na które każdy płatnik odprowadza należne składki. Mowa między innymi o ubezpieczeniu zdrowotnym, wypadkowym, chorobowym, emerytalnym czy rentowym. 

Z kolei ośrodki pomocy społecznej wypłacają wsparcie pieniężne w przypadku, gdy dany obywatel znajdzie się w trudnej sytuacji życiowej – straci pracę, osiągnie stan niezdolności zawodowej lub zmuszony będzie poddać się rehabilitacji zawodowej. 

Zasiłek stały wypłacany jest na rzecz osób niezdolnych do pracy z racji swojego wieku. Przepisy określają, iż świadczenie to przyznane może być obywatelowi Polski, który:

• ukończył 18 rok życia, jest częściowo bądź całkowicie niezdolny do wykonywania pracy zarobkowej, prowadzi samodzielnie gospodarstwo domowe,
• ukończył 18 rok życia, jest częściowo bądź całkowicie niezdolny do wykonywania pracy zarobkowej, pozostaje w gospodarstwie domowym rodziny.

Świadczenie pieniężne wypłacane jest wówczas, gdy potrzebujący obywatel nie osiągnął prawa do pobierania emerytury lub renty. Co równie istotne, aby otrzymać zasiłek, trzeba spełnić wymóg dochodowy. Maksymalna kwota osiąganego dochodu różni się w zależności od tego, czy świadczeniobiorca mieszka sam, czy pozostaje w rodzinie.

Zasiłek celowy jest formą pieniężnego wsparcia, jaką państwo polskie wypłaca na rzecz obywateli, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej, gdy brakuje im rzeczy codziennej użyteczności. Co szczególne, zasiłek celowy przyznawany jest na sfinansowanie lub dofinansowanie konkretnego celu. Świadczenie wypłacane jest między innymi na:

• zakup żywności, leków, opału czy odzieży,
• całościowe lub częściowe sfinansowanie leczenia lub innych świadczeń zdrowotnych,
• pieniężne wsparcie niezbędnych remontów i napraw w gospodarstwie domowym,
• pokrycie wydatków powstałych w wyniku nieszczęśliwego zdarzenia losowego lub klęski żywiołowej.

Jednym z kryteriów wypłaty zasiłku celowego jest oczywiście dochód. W przypadku osoby samotnie gospodarującej, urzędnicy biorą pod uwagę jedynie zarobki własne potrzebującego. W przypadku podopiecznych żyjących w rodzinie rozpatrywane są łączne dochody wszystkich członków.

Zasiłek okresowy przyznawany jest przede wszystkim tym, którzy zmagają się z przewlekłą chorobą, niepełnosprawnością, ale też dla bezrobotnych obywateli Polski. Podobnie jak w przypadku innych świadczeń, tak i przy zasiłku okresowego jednym z kryteriów wypłaty jest kryterium dochodowe. Jeżeli przekraczamy to kryterium, a pilnie potrzebujemy gotówki, warto zajrzeć do rankingu pilnych pożyczek na dzisiaj.

Ośrodek pomocy społecznej, na podstawie okoliczności sprawy, decyduje o długości przyznawania tego świadczenia. Oznacza to, iż pracownik socjalny zajmujący się danym wnioskiem ma prawo samodzielnie ocenić, na jaki czas przyznać zasiłek podopiecznemu. 

Podobnie wygląda kwestia wysokości świadczenia – zależy ona od decyzji pracownika ośrodka, którą podejmuje on w oparciu o ocenę sytuacji materialnej wnioskodawcy. Im bardziej potrzebujący jest wnioskodawca, tym na większą kwotę pieniężnego wsparcia będzie mógł liczyć.

Zasiłek wyrównawczy wypłacany jest na rzecz ubezpieczonego pracownika, którego wynagrodzenie zostało zmniejszone z powodu poddania się tak zwanej rehabilitacji zawodowej. Mowa o osobach, które przykładowo pracowały w warunkach szczególnie uciążliwych czy grożących zachorowaniem na chorobę zawodową.

Na rehabilitację zawodową mogą zostać wysłani także ci, którzy w wyniku długotrwałej choroby lub wypadku przy pracy utracili zdolność do wykonywania swych dotychczasowych obowiązków zawodowych. O tym, czy zostaną oni oddelegowani na rehabilitację, orzeka lekarz orzecznik ZUS. 

Zasiłek opiekuńczy wypłacany jest w sytuacji, gdy ubezpieczony pracownik nie może kontynuować swej pracy zarobkowej ze względu na konieczność opieki nad chorym członkiem rodziny.

Warunkiem do przyznania zasiłku opiekuńczego jest udokumentowanie zaistnienia konieczności sprawowania opieki nad członkiem rodziny. Co istotne, zasiłek nie zostanie wypłacony płatnikowi, jeśli inni członkowie rodziny mogą sprawować opiekę nad danym krewnym.

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku, a wypłaca się go za wszystkie dni niezdolności do pracy z powodu konieczności sprawowania opieki – w tym także za dni ustawowo wolne od pracy.

Zasiłek opiekuńczy ma prawo otrzymać osoba, która posiada ubezpieczenie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych oraz:

• należy do rolniczej spółdzielni produkcyjnej bądź spółdzielni kółek rolniczych,
• jest osobą duchowną,
• pracuje w oparciu o tzw. umowę agencyjną, umowę zlecenie, umowę uaktywniającą, umowę o pracę,
• kieruje samodzielnie działalnością pozarolniczą bądź ją współprowadzi,
• pełni obowiązki w zakresie służby zastępczej,
• para się pracą nakładczą.

Zasiłek chorobowy przysługuje osobom objętym obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem społecznym. Na otrzymanie zasiłku można liczyć w przypadku uzyskania niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej w okresie trwania ubezpieczenia chorobowego. 

Świadczenie naliczane jest za każdy dzień choroby, czyli niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. W większości przypadków wypłacany jest on na rzecz pracowników od 34. dnia niezdolności, a jeśli ukończyli oni 50. rok życia – już od 15. dnia choroby.

Wysokość zasiłku chorobowego nie jest jednorodna. Może wynosić 70%, 80%, a nawet 100% wymiaru zasiłku – wszystko to w zależności od tego, czy chory przebywa w szpitalu i czy niezdolność powstała w wyniku pracy. 100% wymiaru zasiłku otrzymają także chore kobiety w czasie ciąży. 

Zasiłek rehabilitacyjny przyznawany jest osobom podejmującym rehabilitację leczniczą, a także wszystkim chorym, którzy nie są zdolni powrócić do pracy zarobkowej. Podstawą do jego wypłacenia jest odpowiednie orzeczenie lekarza ZUS.

Po zasiłek rehabilitacyjny można zgłosić się wtedy, gdy dana osoba wykorzysta już cały okres przebywania na zwolnieniu lekarskim (a następnie – na zasiłku chorobowym), a mimo tego jej stan zdrowia wciąż nie pozwoli na powrócenie do pracy.

Wysokość zasiłku rehabilitacyjnego nie jest jednorodna. Może wynosić 75%, 90%, a nawet 100% wymiaru zasiłku – wszystko to w zależności od czasu pobierania świadczenia, a także od przyczyny, z jakiej ubezpieczony osiągnął niezdolność do pracy.

Zasiłek dla bezrobotnych jest podstawową formą wsparcia wszystkich tych, którzy utracili pracę i nie są w stanie samodzielnie się utrzymać. Jednym z warunków otrzymania świadczenia jest rejestracja w powiatowym urzędzie pracy. 

Co więcej, warunkiem wypłaty zasiłku dla bezrobotnych jest także pozostawanie w stosunku pracy łącznie przez minimum 365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających rejestrację w PUP. Bezrobotny powinien był również pobierać za ową pracę pensję w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia.

Wysokość zasiłku dla bezrobotnych nie jest jednorodna. Zależy ona przede wszystkim od okresu pobierania świadczenia, a także od stażu pracy. Im dłużej bezrobotny podlegał zatrudnieniu, tym na większą kwotę świadczenia będzie mógł liczyć.

Długość okresu wypłaty zasiłku jest uzależniona m.in. od tego jak wygląda w danym czasie stopa bezrobocia w twoim powiecie.

Zasiłek przedemerytalny wypłacany jest na rzecz osób, które niedługo przed osiągnięciem wieku emerytalnego utraciły swoje jedyne źródło utrzymania. By go otrzymać, trzeba jednak spełnić kilka niezbędnych wymogów – takich jak chociażby odpowiedni staż pracy. 

By otrzymać zasiłek przedemerytalny, należy także odbyć 180-dniowy okres przebywania na zasiłku dla bezrobotnych. W tym czasie nie można odmówić przyjęcia jakiekolwiek propozycji zatrudnienia wyszukanej dla bezrobotnego przez Powiatowy Urząd Pracy.

Wysokość zasiłku przedemerytalnego podlega corocznej waloryzacji. Od 1 marca 2019 roku do chwili obecnej świadczenie to wynosi 1140,99 zł miesięcznie brutto. Dla porównania w 2018 roku świadczenie wynosiło 70 złotych mniej. 

Zasiłek macierzyński to specjalne świadczenie pieniężne, które przyznawane jest świeżo upieczonemu rodzicowi noworodka. Zasiłek ten pozwala na nawet roczną rezygnację z pracy w celu sprawowania opieki nad maluchem w domu. Polega on na comiesięcznym wypłacaniu odpowiednio wyliczonej kwoty, która z założenia mają być przeznaczana na potrzeby dziecka i całej rodziny.

Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego stanowi średnia podstawa wymiaru składki chorobowej z okresu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc porodu. Oznacza to, iż każdy świadczeniobiorca otrzyma zasiłek wyliczony w sposób indywidualny – adekwatnie do otrzymywanego wynagrodzenia i wysokości odprowadzanych składek.

Zasiłek tacierzyński jest specjalnym świadczeniem pieniężnym, jakie wypłacane jest ojcu lub opiekunowi prawnemu dziecka w związku z wzięciem urlopu ojcowskiego. Urlop ten można wziąć do momentu ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia. Wymiar urlopu wynosi natomiast 14 dni. 

Podstawę obliczenia wysokości zasiłku tacierzyńskiego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie danego pracownika za ostatnie 12 miesięcy kalendarzowych. Aby skorzystać z zasiłku tacierzyńskiego, wystarczy, iż ojciec dziecka dostarczy swojemu pracodawcy wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego. 

Zasiłek pielęgnacyjny wypłacany jest w celu pokrycia części wydatków, jakie wynikają z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej należytej opieki i pomocy w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. 

Warto dodać, iż zasiłek pielęgnacyjny nie jest tym samym, co świadczenie pielęgnacyjne. Zasiłek pełni funkcję pieniężnego dodatku wypłacanego na rzecz osoby niepełnosprawnej. 

Do otrzymania zasiłku pielęgnacyjnego kwalifikują się przede wszystkim niepełnosprawne dzieci (do 16. roku życia), które posiadają ważne orzeczenie o niepełnosprawności, a także seniorzy powyżej 75. roku życia. 

Źródła:

www.zus.pl/swiadczenia/zasilki

https://www.gov.pl/

https://zielonalinia.gov.pl/