Franczyza – co to jest?

Franczyza | Rodzaje umowy

1. Podział ze względu na typ prowadzonej działalności:

Franczyza dystrybucyjna (handlowa) – jest to rodzaj umowy, wedle której franczyzodawca udostępnia swoją fachową wiedzę oraz informacje merytoryczne na rzecz franczyzodawcy. Wiedza ta dotyczy przede wszystkim oferowanego asortymentu sposobów jego sprzedaży. W tym przypadku przedsiębiorca działający na licencji prowadzi sprzedaż pod znakiem towarowym nadrzędnego wobec siebie franczyzodawcy.

Franczyza usługowa – franczyzodawca udostępnia licencjonowanemu przedsiębiorcy wiedzę dotyczącą procedur wykonywanych usług. Podobnie jak we franczyzie dystrybucyjnej, tak i w tym wypadku franczyzobiorca prowadzi punkt usługowy pod znakiem towarowym franczyzodawcy. Nie oferuje on jednak produktów, lecz usługi typowe dla nadrzędnego wydawcy licencji.

2. Podział ze względu na sposób organizacji sprzedaży franczyzowej:

Franczyza bezpośrednia – jest najprostszym sposobem zawiązania stosunku franczyzowego i spisania stosownej umowy z franczyzodawcą. Polega na bezpośrednim zawarciu umowy między stronami transakcji (franczyzodawcą i franczyzobiorcą). Co więcej, w przypadku franczyzy bezpośredniej to sam franczyzodawca zobowiązuje się do kontroli podrzędnego wykonawcy na licencji i do udzielania mu pomocy, specjalistycznego doradztwa i wsparcia marketingowego.

Franczyza wielokrotna – w tym wypadku franczyzobiorca, zawierając umowę franczyzową, zobowiązuje się do tworzenia na określonym terenie nowych punktów systemu („rozkręcenia” nowego działu biznesowego). Taka umowa franczyzowa powinna wyznaczać dokładną liczbę jednostek (na przykład produktów), które ma utworzyć franczyzobiorca.

Masterfranczyza (subfranchising) – dana umowa franczyzowa gwarantuje franczyzobiorcy wyłączność na korzystanie z pakietu franczyzowego danego podmiotu (zwykle koncernu) na określonym terenie.

Przedstawicielstwo regionalne (area representative) – wedle tego typu umowy franczyzowe przedstawiciel regionalny zobowiązany jest wyszukiwać nowych franczyzobiorców dla danego koncernu i świadczyć określone umowie usługi na rzecz bieżących posiadaczy licencji. Przedstawiciel nie ma prawa do podpisywania umów franczyzowych zamiast franczyzodawcy. Może jedynie zachęcać do tego swych klientów i rozmówców. Co więcej, do obowiązków przedstawiciela regionalnego należy prowadzenie lokalnych działań marketingowych i organizacja szkoleń.

3. Podział ze względu tematykę i zakres wiedzy przekazanej na mocy pakietu franczyzowego:

Franczyza dystrybucji produktu (product distribution franchising) – w tym rodzaju franczyzy przedmiotem udostępnianym jest asortyment produktów lub usług. Nie zawsze wiąże się z jednoczesnym przekazaniem pakietu franczyzowego (tak zwanego know-how).

Franczyza koncepcji działalności (business format franchising) – przekazana przez franczyzodawcę wiedza dotyczy pełnej koncepcji prowadzenia działalności – nie tylko asortymentu. Dzięki zawarciu tego typu umowy franczyzobiorca otrzymuje wskazówki dotyczące zarówno do sprzedaży produktu lub usług, jaki i ogólnego sposobu prowadzenia firmy pod szyldem nadrzędnego wydawcy licencji.

Zalety franczyzy | Najważniejsze kwestie

1. Praca na sprawdzonym systemie biznesowym. 

W ramach umowy franczyzowej wydawca licencji (franczyzodawca) przekazuje drugiej stornie transakcji tak zwany pakiet franczyzowy. Przekazuje w nim informacje o sprawdzonych sposobach na prowadzenie danego biznesu wraz z opracowanymi procesami zarządczymi. Pozyskanie takowego pakietu przez początkującego przedsiębiorcę daje poczucie bezpieczeństwa co do rozwoju przyszłego biznesu.

2. Wsparcie merytoryczne (know-how) i doradcze ze strony franczyzodawcy

Zakres obowiązków, jakich podejmuje się wydawca licencji (franczyzodawca), zależy od jego indywidualnych preferencji i przyjętej metodyki biznesowej. Jednak najczęściej franczyzodawcy obowiązują się do udzielenia niezbędnej pomocy „na start” biznesu franczyzobiorcy, organizowania specjalnych szkoleń, wdrażania nowych metod produkcji i doradczego wpierania nabywcy licencji.

3. Minimalizacja ryzyka

Podjęcie działalności na zasadzie franczyzy oznacza dołączenie nowo powstałego punktu do istniejącej już sieci biznesowej. Niewątpliwie więc stając stając się częścią prężnie działającej na rynku firmy, minimalizujemy ryzyko własnej upadłości. W końcu na wypłacalności naszej działalności zależy nie tylko nam samym, lecz i wydawcy licencji (franczyzodawcy).

4. Zmniejszenie kosztów marketingowych

Dołączając do sieci znanej marki, nie musimy się martwić o to, czy nasz biznes zostanie dobrze przyjęty i czy zyska grono wiernych odbiorców. Decydując się na franczyzę, mamy niejako z góry zagwarantowaną reklamę – dzięki znajomości i rozpoznawalności marki franczyzowej w świadomości społecznej. To bardzo ważna zaleta dla wielu przedsiębiorców, którzy znają się na mechanizmach rynkowych i procesach ekonomicznych, lecz nie czują się dobrze jako marketingowcy czy PR-owcy.

Wady franczyzy| Najważniejsze kwestie

1. Konieczność opłacania franczyzodawcy

Prowadzenie biznesu na zasadzie franczyzy wiąże się – tak jak i w przypadku każdego innego biznesu – z poniesieniem pewnych wydatków. Jednak w przypadku franczyzy opłaty odprowadzane są nie tylko na ZUS czy US, lecz także na franczyzodawcę. W większości przypadków zapłacić trzeba za samo uzyskanie licencji. Później, wraz z kolejnymi miesiącami prowadzenia biznesu, należy regulować bieżące zobowiązania względem franczyzodawcy (zwykle podstawa + procent od sprzedaży).

2. Kontrola ze strony franczyzodawcy

Decydując się na działalność franczyzową, każdy biznesman musi liczyć się z tym, iż franczyzodawca będzie czuwał nad standardami i specyfiką prowadzenia jego działalności. Wynika to bezpośrednio z zapisów umowy franczyzowej. I dlatego choć to ty będziesz pełnoprawnym właścicielem firmy, prowadzenie biznesu będzie podporządkowane woli wydawcy licencji. A niestosowanie się do określonych w umowie standardów może niestety skutkować odebraniem licencji.

3. Brak możliwości indywidualnego kształtowania własnego biznesu

Jak już wspomnieliśmy w poprzednim punkcie, prowadzenie działalności w systemie franczyzowym wiąże się z koniecznością prowadzenia biznesu zgodnie ze standardami franczyzodawcy. Z owym faktem wiąże się nie tylko przymus poddawania własnej działalności odgórnej kontroli, lecz także – zakaz indywidualnego prowadzenia biznesu. Sklep czy punkt usługowy działający na licencji nie może odbiegać od norm i ram wdrożonych w pozostałych lokalach jednego franczyzodawcy. Kreatywność i wizjonerskość należy więc odstawić na bok.

Franczyza | Najważniejsze informacje

1. Franczyza to nic innego, jak system sprzedażowy oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy dwoma prawnie i finansowo odrębnymi podmiotami: franczyzodawcą i franczyzobiorcą.
2. Mówiąc prościej, franczyza to sposób sprzedaży prowadzonej przez samodzielnego franczyzobiorcę, który działa pod szyldem nadrzędnego wobec siebie franczyzodawcy (i niejako także na rzecz tegoż franczyzodawcy).
3. Franczyza bywa korzystnym rozwiązaniem biznesowym zwłaszcza dla tych osób, które chcą zarabiać na własną rękę, lecz wciąż nie mają pomysłu na własny biznes.
4. Współpraca między franczyzobiorcą a franczyzodawcą zawiązuje się na podstawie umowy franczyzy, w której dokładnie zostają określone prawa i obowiązki stron.
5. Działalność franczyzowa wiąże się także z przekazaniem z rąk udzielającego licencji tak zwanego pakietu franczyzowego – poufnych informacji o tajnikach prowadzenia danego biznesu.
6. Franczyza zakłada przepływ wiedzy merytorycznej (tak zwane know-how) od franczyzodawcy do franczyzobiorcy. Nabywca licencji ma możliwość korzystania z nazwy swego franczyzodawcy, jego znaków towarowych i rozpoznawalnych produktów.
7. Biznes franczyzowy cechuje się zarówno zaletami, jak i wadami. Szczególnie zaleca się ją w przypadku jednostek posiadających kapitał na otworzenie biznesu, lecz nie mających pomysłu na działalność.
8. Do najważniejszych zalet franczyzy zalicza się: pracę na sprawdzonym systemie biznesowym, wsparcie merytoryczne i doradcze ze strony franczyzodawcy, minimalizację ryzyka oraz zmniejszenie kosztów marketingowych.
9. Najważniejsze wady franczyzy to: konieczność opłacania franczyzodawcy, ciąga kontrola ze strony wydawcy licencji oraz brak możliwości indywidualnego kształtowania własnego biznesu.
10. Jeszcze w 2018 roku w Polsce działało ponad 1200 marek franczyzowych (dane za Polską Organizacją Franczyzodawców). Co więcej, liczba franczyzowych sklepów i punktów usługowych wyniosła wówczas aż 75 865.